Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Etyka
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów |
| Wydawca | M. Arct |
| Data wyd. | 1930 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | E – wykaz haseł E – całość |
| Indeks stron | |
Etyka, nauka moralności, czyli nauka o obowiązku spełniania dobra a unikania zła. Etyka katolicka opiera się na nakazach i zakazach, zawartych w religji objawionej. Punktem wyjścia tej etyki jest wolna wola, gdyż etyka jest nauką o tem, jakiem powinno być postępowanie człowieka, nie zaś o tem, jakie ono być musi. Przymus moralny wyłącza odpowiedzialność, a postępowanie pod przymusem usuwa się z pod kwalifikacji etycznej.
Etyka naturalna, zaczerpnięta wyłącznie z rozumu, różni się od etyki teologicznej (katolickiej), czerpiącej swą treść z objawienia, tak co do celu, jak co do motywów. Przedmiotem etyki naturalnej jest porządek moralny, skierowany ku celom doczesnym, czyli ku osiągnięciu szczęścia doczesnego, przedmiotem zaś etyki teologicznej jest porządek moralny, dążący do celu nadprzyrodzonego, którym jest nadprzyrodzone oglądanie Boga, czyli szczęście wieczne. Wobec tego motywem postępowania moralnego według etyki naturalnej jest tylko utylitaryzm, mniej lub więcej egoistyczny, motywem tym zaś według etyki teologicznej jest umiłowanie Boga.
Twórcami etyki, jako nauki, byli Sokrates i Platon, którzy utożsamiali cnotę z wiedzą, dobro z rozumem, a postępowanie moralne uważali za opanowanie zmysłów przez rozum. Arystoteles nie utożsamia wprawdzie cnoty z wiedzą, ale jego etyka jest właściwie nauką mądrości, celem jej szczęśliwość, a najwyższą szczęśliwością czysta kontemplacja. Tak naukę Sokratesa i Platona jak i Arystotelesa pojmowali w sposób wprost przeciwny hedonicy i epikurejczycy z jednej, a cynicy i stoicy z drugiej strony. Pierwsi uważali używanie przyjemności i zmysłowe zadowolenie za dobro najwyższe, ostatni zaś wyrzeczenie się i pogardę wszelkich uciech jako jedyną cnotę.
