Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Japonja
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów |
| Wydawca | M. Arct |
| Data wyd. | 1930 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | J – wykaz haseł J – całość |
| Indeks stron | |
Japonja. Religją rodzimą Japończyków jest szintoizm. Jego istotę stanowi cześć oddawana t. zw. kami, czyli przedmiotom wyższym nad przeciętność, wzbudzającym uszanowanie lub bojaźń. Pomiędzy kami, których liczbę określa tradycja japońska na 80, 800 i 1800 mirjad, rozróżniają dwie kategorje. Pierwszą stanowią siły natury: światło, ogień i wiatr, przedmioty materjalne: rośliny, góry, rzeki, jeziora i morze, oraz zwierzęta: tygrys, wąż, wilk, sarna, małpa, gołąb i lis. Do drugiej kategorji kami należą ubóstwiani ludzie, bohaterowie z epoki mitycznej. Do ludzi będących „kami“ należy mikado (cesarz), ale kult jego, jako potomka bogini słońca, ściśle się łączy z kultem natury a cześć, którą odbiera żyjący mikado, polega raczej na tytule akitsukami („duch wcielony“), podczas gdy cześć boska, oddawana zmarłym mikadom, wyraża się przez ofiary, składane im w świątyniach. Cześć, oddawana przez szintoizm ubóstwianym ludziom (bohaterom), nie jest wcale czcią przodków, która dostała się do religji japońskiej pod wpływem konfucjanizmu chińskiego. Według wierzeń szintoistów zmarli przodkowie znajdują się w „kraju ciemności“ (yomi), z którym żyjący nie mają żadnej styczności.
Mitologję szintoizmu zawierają księgi legend japońskich Kożiki i Nihongi. Głównemi jej postaciami są bóstwa Izanagi i Izanami, które stworzyły świat i wszystkie inne bóstwa, oraz bogini słońca Amaterasu, która prowadzi walkę ze swoim bratem Susanowo, bogiem burzy. Obrażona jego obelgami chowa się do jaskini. Wywabia ją stamtąd taniec Uzumy i wywołana przezeń wesołość bogów. Z tej legendy biorą początek tańce obrzędowe w świątyniach (zwane Kagura).
Najwyższym kapłanem szintoizmu jest tytularnie mikado, który przekazuje wykonywanie swych funkcyj kapłańskich na dworze cesarskim czterem uprzywilejowanym rodom. Zwykłe obrzędy spełniają kapłani, zwani kannuszi (kami-nuszi, „mistrze duchów“). W domach prywatnych oznaką szintoizmu jest kamidana, szafka, w której są umieszczone przedmioty kultu domowego (gohei), do których należy zwierciadło, miecze i klejnoty familijne. Do objawów kultu należą także pielgrzymki do uprzywilejowanych świątyń Ise i Izumo, oraz na świętą górę Fudżi.
Rozwój szintoizmu został powstrzymany przez buddyzm, którego wpływy przez Koreę od III wieku po Chr. przesiąkały do Japonji. W VI wieku został wprowadzony oficjalnie i od tego czasu rozpoczął się proces wchłaniania szintoizmu, religji rodzimej, przez buddyzm, przewyższający go po-głębieniem wyobrażeń religijnych, bogatszym rytualizmem, wyrobioną organizacją, oraz przez tkwiące w buddyzmie pierwiastki etyczne, których szintoizm był zupełnie pozbawiony. Współżycie tych dwóch religij jest przykładem charakterystycznego dla Japończyków synkretyzmu religijnego, który dochodzi do tego, że chociaż każde z tych wyznań ma osobne świątynie i osobnych kapłanów, żadna statystyka nie może wykazać, ilu wyznawców liczy w Japonji szintoizm a ilu buddyzm. W większości domów japońskich oprócz „kami-dana“, ołtarza szintoizmu, znajduje się również ołtarz buddystyczny.
Buddyzm japoński rozpadł się na liczne sekty, z których najważniejszy, jest sekta szin-iszu, zwana buddyjskim protestantyzmem.
W XVI wieku panowaniem buddyzmu w Japonji wstrząsnął konfucjanizm chiński, który pociągnął za sobą klasy oświecone. W najnowszych czasach dają się zauważyć objawy odrodzenia szintoizmu w formie sekt Konkwokyo i Tenrikyo, z których ostatnia, licząca około 6 miljonów wyznawców, uznana została za osobną religję.
Chrześcijaństwo w Japonji, wprowadzone w r. 1549 przez misję jezuitów pod wodzą św. Franciszka Ksawerego, szerzyło się w początkach tak silnie, że w r. 1579 liczba katolików japońskich wzrosła do 200.000. Od r. 1587 rozpoczął się jednak trzywiekowy okres krwawych prześladowań katolicyzmu w Japonji. Prześladowania były szczególnie okrutne w XVII wieku, gdy cesarz Jeyasu w r. 1G14 ogłosił chrześcijan jako wrogów kraju. Rosnące wówczas w Japonji wpływy angielskie i holenderskie przyczyniły się, jak to przyznają nawet źródła protestanckie, do zaognienia tych prześladowań, których ofiarą padły tysiące katolików, misjonarzy i nawróconych Japończyków (ob. Japońscy męczennicy). Dopiero w r. 1873 usunął rząd japoński z ulic i placów publicznych tablice, głoszące, że „sekta Jezusa“ jest pod karą śmierci zakazana i że każdy donoszący o jej wyznawcach otrzyma nagrodę. Art. 28 konstytucji japońskiej z r. 1889 zapewnił obywatelom Japonji wolność wyznania.
Z ustaniem prześladowań misje katolickie rozpoczęły napowrót pracę w warunkach niezmiernie ciężkich. Obecnie istnieją w Japonji trzy diecezje: Tokio, Osaka i Nagasaki, w których marjanie francuscy prowadzą seminarja duchowne. Prócz nich pracują w misjach Ojcowie Słowa bożego, jezuici, kapucyni (przeważnie niemieccy) i hiszpańscy dominikanie. Liczba katolików w Japonji nie dosięgła dotychczas liczby 100.000.
W połowie XIX wieku zaczęły w Japonji pracować także misje protestanckie, których jest kilkadziesiąt i które dzielą się na liczne grupy, jak amerykańskie, niemiecko-reformowane, anglikańskie, prezbyterjan, baptystów, metodystów, luteranów i wielu innych. Wynikiem tych misyj, które rozporządzają bardzo znacznemi środkami materjalnemi, jest, wedle statystyki protestanckiej, nawrócenie około 72.000 osób.
