Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Kardynałowie
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów |
| Wydawca | M. Arct |
| Data wyd. | 1930 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | K – wykaz haseł K – całość |
| Indeks stron | |
Kardynałowie, najwyżsi dostojnicy kurji papieskiej, po papieżu pierwsi dygnitarze Kościoła katolickiego. Stanowią korporację, zwaną sacrum Collegium (święte kolegjum), które składa się z 70 członków a mianowicie 6 kardynałów-biskupów, 50 kardynałów-kapłanów i 14 kardynałów-diakonów. Podział ten tłumaczy się historycznie a mianowicie kardynałowie stanowili w pierwszych wiekach chrześcijaństwa prezbiterjum papieskie, złożone z kapłanów, mających sobie oddane główne kościoły rzymskie i z diakonów, stojących na czele siedmiu okręgów, na które Rzym był podzielony w celu opieki nad ubogimi. Od VIII wieku w skład tego prezbiterjum weszli także biskupi siedmiu okolicznych diecezyj. Obecnie stopień kardynalski nie stoi w związku ze stopniem święceń, bo np. biskup może być kardynałem kapłanem. W nadawaniu godności kardynalskiej jest papież zupełnie niezależny. Wprawdzie niektóre państwa katolickie, jak Hiszpanja, dawniej Polska, Austrja i Francja, miały, na mocy umów lub zwyczaju, prawo przedstawiania papieżowi kandydatów na godność kardynalską, ale te polecenia nie miały cechy prezenty lub nominacji, lecz były raczej życzeniami monarchów, które papież zwykł był uwzględniać, chociaż prawnie nie był do tego obowiązany. Kardynałów w ten sposób zamianowanych nazywano kardynałami koronnymi (cardinales coronae). Sobór trydencki poleca powoływać kardynałów ze wszystkich narodowości chrześcijańskich.
Głównem zadaniem kardynałów jest dopomagać papieżowi radą i współudziałem w sprawowaniu rządów Kościoła. Mają tylko głos doradczy. Zbierają się pod przewodnictwem papieża na radę, zwaną konsystorzem. Na konsystorzu tajnym rozważa się sprawy rządów kościelnych, kreowanie kardynałów, biskupów itp. Na konsystorzu publicznym odbywają się uroczyste akty, np. kanonizacje świętych, włożenie kapeluszy kardynalskich nowomianowanym kardynałom, przyjęcie posłów i ambasadorów i t. p. Konsystorze odbywają się kilka razy do roku. Najważniejszem prawem kardynałów jest prawo wybierania papieża. Prócz tego posiadają liczne prawa i przywileje kościelne, jak np. prawo głoszenia wszędzie słowa bożego, prawo spowiadania wszędzie i rozgrzeszania od wszystkich grzechów. Mogą, konsekrować kościoły, udzielać bierzmowania i odprawiać mszę w każdej kaplicy prywatnej. Zajmują pierwsze miejsce po papieżu nawet przed patrjarchami. Do odznak godności kardynalskiej należy płaszcz purpurowy (cappa magna), czerwony kapelusz (galerus) i czerwony biret (beretta, pileolus). Kardynałowie kurjalni, t. j. mający obowiązek przebywania w Rzymie, pobierają od papieża roczną pensję (piatto cardinalizio) i dzielą się dochodem z majątku wspólnego kardynałów. Papież przydziela kardynałów do poszczególnych kongregacyj rzymskich, czyli komisyj papieskich, zajmujących się pewnemi kategorjami spraw. Kongregacyj tych jest obecnie 11 a mianowicie:
1) Kongregacja św. Oficjum, pod przewodnictwem papieża, zajmuje się sprawami wiary i obyczajów, cenzury książek, i ma władzę sądowniczą co do występków przeciwko wierze.
2) Kongregacja konsystorjalna. Jej zadaniem jest przygotowywać sprawy, które mają być załatwiane na konsystorzu, ustanawiać nowe prowincje kościelne, diecezje i kapituły, dzielić diecezje, przedstawiać papieżowi kandydatów na biskupów, koadjutorów i administratorów apostolskich i załatwiać wszelkie sprawy diecezyj i biskupów.
3) Kongregacja Sakramentów. Do niej należy prawodawstwo kościelne, dotyczące sprawowania sakramentów i sprawy małżeńskie.
4) Kongregacja Soboru. Do niej należą sprawy karności kościelnej (duchowieństwa i ludu), sprawy bractw, sodalicyj, fundacyj i stypendjów mszalnych, sprawy dóbr kościelnych i t. p.
5) Kongregacja dla spraw zakonnych.
6) Kongregacja rozkrzewienia wiary (congregatio de propaganda fide) stoi na czele misyj głoszenia ewangelji.
7) Kongregacja św. obrzędów zajmuje się sprawami liturgicznemi, sprawami beatyfikacji i kanonizacji.
8) Kongregacja ceremonjalna. Do niej należy ceremonjał na dworze papieskim, w kaplicy papieskiej i ceremonjał pośród kardynałów i posłów, akredytowanych przy Stolicy Apostolskiej.
9) Kongregacja dla spraw kościelnych nadzwyczajnych. Do niej należą sprawy stosunku między Kościołem a państwami.
10) Kongregacja seminarjów i uniwersytetów.
