Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Paulini
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów |
| Wydawca | M. Arct |
| Data wyd. | 1930 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | P – wykaz haseł P – całość |
| Indeks stron | |
Paulini, I. „eremici św. Pawła“, „bracia zakonu św. Pawła“, zakon reguły św. Augustyna, powstał na Węgrzech w r. 1250 przez połączenie eremitów z góry Patach (diecezja Pięciu kościołów) i z Pisilji (diecezja ostrzygomska) pod pierwszym przeorem Euzebjuszem, kanonikiem z Esztergom (Ostrzygom, Gran), uważanym za założyciela zakonu. Zatwierdzony przez papieża w r. 1308 zakon paulinów rozpowszechniał się szybko i miał w XV w. pięć prowincyj: węgierską, polską, niemiecką, istryjską i szwedzką ze 170 klasztorami. Paulini położyli na Węgrzech wielkie zasługi na polu kościelnem i naukowem, a od XVII wieku sławne były ich szkoły. Po klęsce pod Mohaczem w r. 1526 i zajęciu Węgier przez Turków przeszło 100 klasztorów paulińskich zostało zburzonych. Resztę skasował w w. XVIII na Węgrzech, w Austrji i w b. Galicji cesarz Józef II.
Do Polski przybyli paulini w r. 1382 do ufundowanego dla nich klasztoru na Jasnej Górze w Częstochowie i stanowili od początku osobną prowincję polską, odrębną od węgierskiej. Oprócz klasztoru na Jasnej Górze posiadali jeszcze dwa klasztory w Częstochowie, przy kościołach św. Zygmunta i św. Barbary, oraz 23 inne, z których najważniejsze były: w Krakowie „na Skałce“, istniejący dotąd klasztor, fundowany przez Długosza w r. 1479, w Warszawie klasztor przy kościele św. Ducha, założony staraniem wiekopomnej pamięci ks. Kordeckiego, przeora z Jasnej Góry (1661 r.), klasztory we Lwowie, Lublinie, Brdowie, Wielgomłynach i Leśnej na Podlasiu. Klasztory w b. zaborze pruskim skasował rząd w roku 1810, w b. zaborze rosyjskim uległy częściowej kasacie w r. 1819, a resztę, z wyjątkiem klasztoru na Jasnej Górze, zniósł rząd rosyjski w r. 1864. Obecnie prócz klasztorów na Jasnej Górze w Częstochowie i na Skałce w Krakowie, które dotychczas posiadają, wrócili paulini do swego osiedla w Leśnej na Podlasiu.
