Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Sfinks

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Stanisław Piekarski
Tytuł	Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca	M. Arct
Data wyd.	1930
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Inne	S – wykaz haseł S – całość
Indeks stron

›››

[380]

 Sfinks, I) u starożytnych Egipcjan symbol nadludzkiej władzy królewskiej. Wyobrażenia sfinksów w Egipcie są to kolosalne posągi z granitu lub porfiru, przedstawiające lwy z torsem i twarzą kobiecą, lub z głową męską, lub też z głową sępa czy barana. Były symbolami królów i bogów Horusa lub Amona. Ustawiano je przy wejściu do świątyni lub w jej wnętrzu. Niekiedy tworzą aleje, prowadzące do świątyni. Między mnóstwem sfinksów egipskich wyróżnia się ogromem t. zw. wielki sfinks w pobliżu piramidy w Gizeh (około 20 m wysokości a 55 m długości), przysypany już w starożytności piaskiem i odkopywany przez Tutmosisa IV. Pierwotnie był prawdopodobnie wyobrażeniem króla, później uważano go za wyobrażenie boga słońca Ra.

 II) Wyraz „sfinks“ (rodzaju żeńskiego) jest grecki. Sfinksy greckie jednak były podobne do egipskich tylko w tem, że wyobrażano je również jako połączenie kształtów ludzkich i zwierzęcych. Zresztą różniły się od nich i postacią i znaczeniem. Były symbolem tajemniczości. Wyobrażane przez artystów i poetów, miały kształt lwa skrzydlatego głową i piersią kobiecą. Mit beocki przedstawia sfinksa w pobliżu Teb jako postać kobiecą, która zadaje zagadki i zabija nieumiejących je odgadnąć. Zesłana przez Herę (Dionizosa, Hadesa lub Aresa) dla ukarania zbrodni Laiosa, syna Edypa. Była córką Tifaona i węża Echidny a rodzeństwem jej były psy Orthros i Cerber, lew Nemejski, Himera i Hydra, co wskazuje na demoniczno-potworne pochodzenie greckiego sfinksa.

[381]

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.