Swedenborg Emmanuel (1688 — 1772), syn szwedzkiego biskupa protestanckiego, uczony fizyk i chemik. W 60 roku życia poświęcił się mistycyzmowi i postanowił założyć nowy Kościół, który nazwał Nową Jerozolimą. Twierdził, że przy lekturze biblji a zwłaszcza Apokalipsy św. Jana miał bezpośrednie objawienia boskie i na ich podstawie napisał szereg dzieł teologicznych, w których uznał biblję jako wyłączne źródło poznania. Pisma te zjednały mu zwolenników, którzy w osiem lat po jego śmierci założyli w Sztokholmie towarzystwo egzegetyczno-filantropijne, zajmujące się tłumaczeniem jego dzieł. Drugie takie towarzystwo, powstałe w Sztokholmie w r. 1796 pod nazwą „Fide et charitate“, istnieje dotychczas. Do utworzenia nowego wyznania w myśl nauk Swedenborga przyszło jednak nie w Szwecji, lecz w Anglji, gdzie duchowni Kościoła anglikańskiego, Hartley i Cloves, tłumaczyli, wydawali i rozszerzali dzieła Swedenborga. Od r. 1787 poczęły się tworzyć w Anglji i w Ameryce Północnej gminy wyznaniowe swedenborgjanów z kultem, zastosowanym do jego teoryj i z duchownymi, rekrutującymi się przeważnie z pomiędzy sekty metodystów, którzy rozszerzali naukę Swedenborga we Francji, Niemczech, Rosji i Szwecji. Gmin takich było do r. 1915 w Anglji i Irlandji 72, w Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie 96. (Ogólna ilość swedenborgjanów w Europie i w Ameryce wynosi około 16.000). Na czele tej organizacji, zwanej Nową Jerozolimą, stoi w Anglji „generalna konferencja“ a w Ameryce „generalna konwencja“.
