Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Szamanizm
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów |
| Wydawca | M. Arct |
| Data wyd. | 1930 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | S – wykaz haseł S – całość |
| Indeks stron | |
Szamanizm, religja plemion mongolskich, turko-tatarskich, zamieszkujących Azję północną: Tunguzów, Jakutów, Burjatów a częściowo i Mandżurów. Plemiona te czczą zwalczające się potęgi ciemności i światła, niebo i ziemię, duchy miejscowe i dusze przodków. W najwyższem niebie rezyduje Tengere Kaira-Khan, bóstwo, kierujące losami wszechświata. W szesnastem niebie mieszkają inne bóstwa niebieskie czyli Tengere. W siódmem niebie mieszka słońce-matka a w szóstem księżyc-ojciec. W trzynastem niebie mieszka sześć bóstw Kudai, z któremi razem przebywają tam dusze przodków, będące pośrednikami między ludźmi i bogami. Ziemią rządzi 17 bóstw dobroczynnych, zwanych Khan (książęta). Podziemie, podzielone na dziewięć okręgów, zamieszkują bóstwa szkodliwe, których wodzem jest Erlik-Khan, straszliwy wróg ludzkości, na cześć którego składają ofiary przebłagalne. Każdemu człowiekowi towarzyszą ciągle w życiu i poza grobem dwa duchy: dobry i zły.
Nazwa szamanizmu pochodzi od szamanów, wróżbitów, czarodziei i zaklinaczy duchów. Wprawdzie każdy człowiek może się porozumiewać z bóstwami ziemskiemi, ale tylko szamani mogą składać ofiary bóstwom niebieskim i podziemnym i sprowadzać dusze zmarłych do podziemia. Urząd szamana jest dziedziczny i wiąże się z dziedziczną epilepsją, której ataki, uważane za stan ekstatyczny szamana, stanowią formę jego funkcyj. Zmarli przodkowie szamana ułatwiają mu odwiedzanie świata niebieskiego i podziemnego. Zaklinając je, szaman uderza w bęben magiczny. Na ofiarę najwyższemu bóstwu niebieskiemu zabijają konia, okrytego białą oponą, dla ducha podziemi, Erlika-Khana, konia w oponie czarnej. Do szamana należy także oczyszczenie chaty po zaszłym w niej wypadku śmierci. W tym celu szaman wykonywa szereg ceremonij, mających pochwycić duszę zmarłego i sprowadzić ją do podziemia.
