Templarjusze, zakon rycerski, założony w r. 1120 przez rycerzy burgundzkich z Hugonem de Payens i Godfrydem de St. Omer na czele, mający na celu ochronę pielgrzymów do Ziemi św. przed rozbójnikami saraceńskimi. Nazwa zakonu pochodzi stąd, że Baldwin, król Jerozolimy w czasie pierwszej wyprawy krzyżowej, dał mu pomieszczenie w swoim pałacu, zbudowanym na ruinach świątyni (templum) Salomona. Pierwotnie ubogi zakon, zwący się „pauperes commilitones templi Salomonis“, wzrastał szybko w potęgę i bogactwa. Na Wschodzie dzielił się na 5 prowincyj: jerozolimską, trypolitańską, antjocheńską, cypryjską i romańską (Morea). Na Zachodzie osiedlili się templarjusze głównie we Włoszech i w Hiszpanji, także we Francji, Anglji, Irlandji, Niemczech, Czechach i Morawji. W Polsce posiadali klasztory w Opatowie i w Gnieźnie. Wielkie ich bogactwa i niezgoda z zakonem joanitów stały się przyczyną ich upadku. Filip IV Piękny, król francuski, pragnąc zagarnąć ich dobra, wszczął z początkiem XIV w. prześladowanie templarjuszów, podejrzanych o herezję. Wielu z nich zginęło na stosie a wkońcu Filip wymógł na papieżu Klemensie V w r. 1312 zniesienie tego zakonu na soborze wienneńskim. Dobra ich nieruchome oddano joanitom. Podanie, jakoby prześladowani templarjusze dali początek masonerji, okazało się zmyśleniem. Zmyślenie to odgrywa dużą rolę w obrządkach masońskich wtajemniczania członków, gdzie nowowprowadzony ucina głowę lalce, mającej przedstawiać jednego z zabójców Hirama, budowniczego świątyni Salomona. Obrzęd ten nazwano „zemstą za Hirama“. Chodzi tu o zemstę alegoryczną na papieżu Klemensie V i królu Filipie Pięknym, za zniesienie zakonu templarjuszów i za stracenie na stosie ostatniego ich mistrza, Jakóba Molaya.
