Wschodnio-słowiański obrządek. Większość, bo przeszło 60% unitów na Podlasiu i Chełmszczyźnie, którzy przetrwali prześladowania unji (ob.
Unici) pod rządem rosyjskim, trwające od rozbioru Polski aż do ukazu tolerancyjnego z r. 1905, przystąpiła w czasie od r. 1905 do 1915 do Kościoła katolickiego, przyjmując obrządek łaciński. Mniejszość, niecałe 40% dawnych unitów, pozostała przy prawosławiu. Wkrótce jednak rozpoczął się między nimi ruch w kierunku połączenia się z Kościołem katolickim bez porzucania dawnego obrządku. Ze strony Kościoła katolickiego w Polsce pierwsze kroki w kierunku unifikacji z pozostawieniem obrządku wschodnio-słowiańskiego rozpoczęto w diecezji podlaskiej na podstawie upoważnienia Stolicy Apostolskiej i instrukcyj kongregacji rzymskiej Kościoła wschodniego, uzyskanych w grudniu 1923 r. przez biskupa podlaskiego, ks. Henryka Przeździeckiego. Podobne upoważnienie Stolicy Apostolskiej otrzymali w kwietniu 1925 r. ówcześni biskupi: wileński, miński, lubelski i łucki. Dyrektywy, uchwalone na
zjeźdzezjeździe w Wilnie dn. 9 października 1926 r. przez biskupów polskich diecezyj, w których są większe skupienia ludności prawosławnej, polecają dążyć wytrwale do pozyskania jej dla Kościoła katolickiego, pozostawiając nawróconym dawny obrządek, nauczając ich w języku, w którym pragną słuchać słowa Bożego i tworząc paraf je tam, gdzie się znajdą większe skupienia nawróconych. Owocem tej akcji są dotychczas (1929 r.) 33 parafje unitów obrządku wschodnio słowiańskiego. Pracują w nich przeważnie byli duchowni prawosławni, którzy przyjęli katolicyzm, kilku jezuitów i redemptorystów obrządku wschodnio-słowiańskiego i kapłanów, nowo wyświęconych w tym obrządku. Kapłanów takich kształci seminarjum duchowne w Dubnie oraz stacja misyjna wschodniego obrządku w Albertynie.
