Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin/Wstęp
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin |
| Wydawca | Juliusz Wildt |
| Data wyd. | 1860 |
| Druk | Czcionkami „Czasu“ |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Nie posiadamy dotąd dokładnego opisu całych Tatr i przyległych dolin (nowotarskiéj, spiskiéj, liptowskiéj i orawskiéj) w właściwém odgraniczeniu hidrograficzném (Dunajec i wpadający doń od zachodu potoczek Piekielnik, Poprad, Biały Wag i Czarna Orawa) w względzie topograficznym, etnograficznym, statystycznym i historycznym, a częściowo i mineralogicznym, nie uwłaczając bynajmniéj umiejętnym pracom L. Zeisznera, ani téż kilku innym mniéj lub więcéj obszernym monografijom i rozprawom o Tatrach, zasługującym na wiarę i poszanowanie.
Również nie zajął się dotąd nikt treściwém zebraniem jużto w osobnych dziełach, już téż po uczonych czasopismach rozprószonych wiadomości o tych górach, które podróżującym mogłyby służyć za przewodnika, uwalniając ich nietylko od nudnego dopytywania się o szczegóły, mianowicie topograficzne i historyczne, bez osiągnięcia częstokroć zadowalniających objaśnień, ale zabezpieczając ich oraz od wprowadzenia w błąd przez niewiadomość i lekkomyślność innych. Szczegóły topograficzne w niniejszém pisemku podane są zbierane na miejscu, a to z uwagą i oględnością; inne wiadomości, mianowicie historyczne, czerpane z dzieł zasługujących na wiarę. Szczegóły mineralogiczne i geologiczne na ten raz pomijamy; umieściliśmy jednak krótki spis roślin właściwych Tatrom, Pieninom i Babiéj górze, przez P. F. Berdaua nam udzielony, odsyłając po dokładniejsze onych wyszczególnienie i umiejętny opis do obszernego i wybornego dzieła tegoż autora.
Niniejszy przewodnik ogranicza się do Tatr polskich albo wlaściwiéj nowotarskich, od podróżujących przybywających od Krakowa lub z Królestwa najwięcéj odwiedzanych. Jeżeli atoli praca ta okaże się pożyteczną, da ona się rozciągnąć na całe pasmo Tatr w granicach powyżéj podanych.
Dla uniknienia cytacyj kładziemy tutaj wykaz najważniejszych dzieł i rozpraw nowszych wchodzących w zakres niniejszego przewodnika. Oznaczone gwiazdką albo zupełnie żadnéj nie mają wartości albo bardzo mierną.
Georgius Wahlenberg, Flora Carpatorum Principalium. Göttingae, 1814.
Stan. Staszic, O ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski. Warszawa, 1815.
* Albr. v. Sydow, Bemerkungen auf einer Reise im J. 1827 durch die Beskiden über Krakau und Wieliczka nach den Centralkarpathen. Berlin, 1830.
Aug. Bielawski, Ziewonia, Noworocznik. Lwów, 1834.
J. Edler von Mehoffer, das pittoreske Österreich oder Album der österreichischen Monarchie. Nr. 21. Der Sandecer Kreis im Königreiche Galizien. Wien, 1842.
* Carl Reyemhol, Vierzehn Tage in den Central-Karpathen. Neisse, 1842.
* Łucyja z książąt Giedrojców Rautenstrauch, Miasta, Góry i Doliny. Poznań, 1844. Tom 1 i 2.
M. Baliński i Tym. Lipiński, Starożytna Polska. Warszawa, 1844. Tom 2.
* Dr. Lud. Pietrusiński, Podróże, przejażdżki i przechadzki po Europie. Warszawa, 1843 i 1845. Tom 3 i 4.
Maciéj Bogusz Stęczyński, Okolice Galicyi. Lwów, 1847. (W artykułach o Tatrach częste pomyłki.)
T. Torosiewicz, Źródła mineralne w królestwie Galicyi i na Bukowinie. Lwów, 1849.
Dzwonek, pismo młodemu wiekowi poświęcone. Lwów, 1850. Tom 1—4.
Józ. Łepkowski i J. Jerzmanowski, Ułamek z podróży archeologicznéj po Galicyi, odbytéj r. 1849. Bibl. Warsz. z r. 1850. T. 3. str. 193.
Winc. Pol, Rzut oka na północne stoki Karpat. Kraków, 1851.
Dr. Mich. Zieleniewski, Wody lekarskie Szczawnickie. Kraków, 1852.
Sew. Goszczyński, Dziennik podróży do Tatrów (z r. 1832). Petersburg, 1853.
Fel. Berdau, Wycieczka botaniczna w Tatry odbyta w r. 1854. Bibl. Warsz. z r. 1855. T. 3. str. 536.
* Dr. T. Tripplin, Wycieczki po stokach galicyjskich i węgierskich Tatrów. 2 tomy. Warszawa, 1856.
W. F. Warhanek, Die hohe Tatra. Eine physikalisch-geographische Skizze. Wien, 1857.
Karl A. Sonklar Edler v. Innstädten, Reiseskizzen aus den Alpen und Karpathen. Wien, 1857. (Ustępy etnograficzne wymagają po części sprostowań).
A. Alexandrowicz, Rozbiór chemiczny dwóch nowych zdrojów wody mineralnéj Szczawnickiéj. Kraków, 1857.
Obrazki z podróży do Tatrów i Pienin. Kraków, 1858.
Album Szczawnickie. Kraków, 1858 i 1859. Zeszyt 1—4. (Wyborne ryciny Józ. Szalaya. Text Fel. Morawskiego. Cenne ustępy historyczne).
Rocznik Towarzystwa naukowego Krakowskiego. Kraków, 1859.
Czas, Dodatek miesięczny. 1859. Tom 13.
E. Janota, Wiadomość historyczna i jeograficzna o Żywiecczyźnie. Cieszyn, 1859.
* Bogusz Zygmunt Styczyński, Tatry. Kraków, 1860.
* Tegoż, Album Pienin i Tatrów. Kraków, 1860.
Dr. E. Czyrniański, Rozbiór chemiczny wód siarczanych Dubieńskiéj i Szwoszowickiéj. Kraków, 1860.
Fel. Berdau, Flora Tatr i Pienin. (Rękopism).
Dr. L. Zeiszner, Opis geologiczny Szczawnicy i Szlachtowéj. Rocznik Wydziału lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków, 1840. T. 3. str. 3.
Tegoż, Pomiary barometryczne Tatrów z r. 1838.
Tegoż, Pomiary barometryczne Karpat w r. 1840. Rocznik Towarzystwa naukowego Krakowskiego. 1841. Str. 222.
Tegoż, Pomiary barometryczne Bieskidów, Tatrów i wzniesień od nich równoległych. Bibl. Warszaw. z r. 1844. T. 4. str. 361.
Tegoż, Rzut oka na Podhalan. Bibl. Warszaw. z r. 1844. T. 3. str. 113.
Tegoż, O temperaturze źródeł Tatrowych i pasm przyległych. Bibl. Warszaw. z. r. 1844. T. 2. str. 257. Tom 4. str. 389; z roku 1845. Tom 1. str. 656. Tom 2. str. 647.
Tegoż, Pieśni ludu Podhalan czyli Górali Tatrowych polskich. Warszawa, 1845.
Tegoż, Podróże po Bieskidach. Bibl. Warszaw. z r. 1848. T. 3. str. 96, 371, 476.
Tegoż, Tatry polskie. Bibl. Warszaw. z r. 1849. T. 1. str. 57, 335. T. 3. str. 441. T. 4. str. 1.
Uskutecznienie przekładu na język niemiecki zastrzega sobie autor.
