Słownik etymologiczny języka polskiego/czoło
<<< Dane tekstu >>> | |
Autor | |
Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
Data wyd. | 1927 |
Miejsce wyd. | Kraków |
Źródło | Skany na Commons |
Indeks stron | |
Artykuł w Wikipedii | |
Strona w Wikisłowniku |
czoło, czółko; czołowy, na czele, dziś tylko w znaczeniu przenośnem (ale »guz na czole«), naczelnik; czelny, bezczelny, bezczelność; czołem (bić, czołobitnia do nas dopiero od Rusi przyszła, w 17. w., przedtem czołem nikt u nas nie bił, ale w 17. w. już się tak ogólnie witano: czołem!), P. czeluść. Prasłowo; czelo u wszystkich Słowian, łuż. czoło i coło. Nazwane od wyniesienia, lit. kel-ti, ‘podnosić’, kałnas, ‘pagórek’, kilti, ‘wstać’ (stąd nazwy dla ‘pokolenia’, p. czeladź, i ‘łodzi’, p. czółno; lit. kilmē i kiltis, ‘pokolenie’, kełta(s) i kełtuwas, ‘prom’); łac. cello (excello, stąd ekscelencja), ‘wystaję’, celsus, ‘wysoki’, collis, ‘pagórek’ (lit. kałnas, kałwa, ‘wzgórek’), columen i culmen, ‘wierzchołek’ (stąd kolumny, kolumnada), grec. kolōnos, ‘pagórek’, niem. nord. holmr, ‘wyspa’, starosas. holm, ‘pagórek’ (skąd mylnie nasze Chełm wywodzą).