Słownik etymologiczny języka polskiego/jeść
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
jeść, jem, jesz, je, jedzą, jadł, jedz, jadać (jad, p.); snieść (dziś zjeść), sniedz (zjedz), śniadać; liczne złożenia pomijamy: zajady, obiad (p.) itd. Odmianę pierwotną ma cerk., jam, jasi, jast, jadęt, jażd’, jasti (ē- nagłosowe przybiera j-, a z jē- powstaje ja-; gdzie ē nie w nagłosie, pozostaje, więc snēsti, ‘zjeść’, snēżd’, ‘zjedz’, oběd); rus. jeszcze najwierniej to oddaje, chociaż ja- zatraciło (jak my i wszyscy inni Słowianie): jem, jest, jediat. Prasłowo; lit. ēdu i ēmi, ‘jem’, ēst, ‘je’, ēsti, ‘jeść’, prus. īst, edeite, ‘jedzcie’, ind. admi, ‘jem’, atti, ‘je’, grec. edō, edmenai, ‘jeść’, łac. edo, es, est, ‘je’, goc. itan, niem. essen (z przyimkiem fressen, z czego nasze frasować), awest. adāiti, i t. d. Urobienia: jadło; jedza (lit. ēdżios); jasła (p.); jecy, mylnie jęcy, ‘co się da jeść’, obiecy, ‘obżarty’, czes. jícný, jícen, ‘gardło’, a jeszcze dziwniejsze w biblji: »dosyć ma k jeniu«, jeśli to nie błąd za jedzeniu(?), i w czes. jení, ‘jedzenie”,?; jestojska, ‘potrawa’; słowień. jeszcz, ‘obżarty’, obok jeszcza, ‘potrawa’, cerk. jasto (nasze jastkółka?), jastije, ‘potrawa’, serb. jestojska, jestje, jiszće, mogą poniekąd służyć objaśnieniu tego (ob)jecy i jenia, co zatraciły zupełnie związek z jad-. Wahanie między jam a sniem (zjem) tłumaczy zanik postaci *jam, *jaść; podobnie ma się rzecz z jadę i jechać, przyczem nie należy zapominać o wytknionej powyżej ogólnej chwiejności między ja-, je-.
