Słownik etymologiczny języka polskiego/komora

<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii Artykuł w Wikipedii
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

komora, ‘izba bez pieca’, komórka; dziś i dla »komory cłowej« używane, jak i dla »mieszkania komorą« (‘nie w własnym domu’, już od 16. w. tak), stąd komornik, ‘lokator’. Ale komorą bywał i ‘pokład, skarb, spichlerz książęcy’, więc jego ‘zawiadowca’, camerarius, urósł i na podkomorzego (właściwie succamerarius, ale wzniósł się nad komorników, których i sam mianował), co wyszedł wkońcu na pierwszego dygnitarza powiatowego, mającego pod sobą ‘mierników’, komorników; wkońcu i ‘adwokatów, mecenasów’, szczególniej na prowincji, np. na Wołyniu, tak obzywano; komorny, komorne, ‘opłaty’ wszelakie; komórkowaty. Wczesna, już cerkiewna, pożyczka z łac. romańskiego camara (na Bałkanie, bo łac. krótkie a w dawnych pożyczkach zawsze przez o oddawano, p. ołtarz, obiecadło), ‘sklepienie’, a to z grec. kamara, ‘sklepienie’. Słowo europejskie; niem. forma Kammer (jest i łac. camera, camerarius, szczególniej w włoszczyźnie: camerata, cameriere) powtarza się u nas jako kamera (p. kamlarz; kunstkamera, kamerdyner, kameralny itd.), a od nas na Ruś od czasów Piotra W., obok ich i własnej komory i kamary z grec.