Słownik etymologiczny języka polskiego/o
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
o języków słowiańskich, niegdyś zawsze krótkie i jasne, zastąpiło aryjskie krótkie a i o, tak jak słowiańskie a, niegdyś zawsze długie, zastąpiło aryjskie długie ā i ō; podobnie w litewskiem, gdzie a krótkie odpowiada pierwotnemu krótkiemu a, o, — a o pierwotnemu długiemu ā, ō. Nie rozróżnia więc Słowianin owca, oko, Litwin awis, akis, gdy w łacinie avis, oculus; u Słowian macierz, machać, na Litwie mōte, mōti, gdy w łacinie māter, mōtor. Tak więc i w dawnych pożyczkach odpowiada nasze o łacińskiemu krótkiemu o i a, por. kościół, opat, ołtarz itd. z castellum, abbas, altāre itd., nawet, przeciw wszelkiej logice, obiecado z abecedarium, — zaś a długiemu ā, ō, por. pacierz, łacina itd. z pāter, lātina itd. Jedyna to, oprócz u, samogłoska, co w nagłosie, przynajmniej w języku pisemnym, żadnego nie przybiera przydechu; w narzeczach i jemu w- się dostaje, u nas i u innych Słowian (np. ruskie wośm, wostryj, itp.). Dawna pisownia z h: u hosady, ho itp., nic nie znaczy.
o, służy wskazywaniu, zwykle z to: oto, otóż, »oto tu«, »ot tam«; ludowe oździe; powszechne u Słowian; por. rus. e w etot, ‘ten’; wot, ‘tam’.