Słownik etymologiczny języka polskiego/opak

<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron

opak, »na opak«, »na wspak«, ‘przeciwnie, odwrotnie, wstecz’: »Pan tak, a szatan opak«; »obróceni bądźcie opak«, ‘wtył’, psałterz; »opakować (opaczyć) słowo Boże«, ‘fałszować je, przekręcać’; »opaczny domysł«, ‘przeciwne prawdzie tłumaczenie’. Prasłowo; zjawia się i bez nagłosowego o- (por. nawspak); paczyną nazywa się od 15. wieku ‘wiosło’, opaczyną wyjątkowo całkiem; stąd spójnik przeciwieństwa, pak, pakli, paknięliby, ‘ale jeśliby’, częsty w 15. wieku; od pak: paczyć się, wypaczać, ‘krzywić’, »deski się paczą«; p. pakość i rozpacz. Ale opak, ‘wstecz’, nabiera i znaczenia ‘powtarzania’, szczególniej w czes. opácziti, opakowati, ‘powtarzać’; i u nas w 16. i 17. wieku zopakować ‘powtórzyć’ (wydawca zrobił z tego zapakować !). Jest to ind. apancz, ‘wstecz’, ‘zachodnio’, apāka, ‘to, co na boku lub z tyłu’, niem. äbich (stare abuch), ‘odwrotne’ ‘nice’), urobienia, jak i lit. apaczia, ‘to, co na dole’, od ind. przyimka apa, grec. apo, niem. ab.