Słownik etymologiczny języka polskiego/powróz
<<< Dane tekstu >>> | |
Autor | |
Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
Data wyd. | 1927 |
Miejsce wyd. | Kraków |
Źródło | Skany na Commons |
Indeks stron |
powróz, powroźnik r. 1500, powrósło, do nieistniejącego u nas, częstego u innych Słowian czasownika *wǐrzą, *werz-ti, ‘wiązać’, cerk. powrzą, ‘zawiążę’, otwrzą, ‘otworzę’ (rus. otwierstije, ‘otwór’), zawierzi (usta), ‘zamknij’; z tą samą wokalizacją o, cerkiewne powraz, ‘powróz’; w psałterzu jest i uwroz (w puławskim powróz). Powrósło nie zgadza się co do samogłoski z prasłowiańskiem *powerz-slo, cerk. powrĕsło, serb. powrijeslo, czes. powrzíslo; oczekiwalibyśmy *powrzosło, co może za powrozem rz na r odmieniło (albo por. środa i t. p.). Lit. werżiu, ‘ściskam’, wirżis, ‘powróz’, warżyti, ‘sznurować’; grec. erchataō, ‘grodzę’, orchatos, ‘ogród’, niem. dawne wurkjan, dziś würgen, ‘dusić’. Tu łączą naszą wierszę (p.).