Słownik etymologiczny języka polskiego/robić
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
robić; robota, robotować; robotny, później z ruskiego(?) roboczy (por. ochoczy); robotnik, robotnica, parobek, parobczak; robieniec i robionek, ‘czeladnik’, dawniej (w biblji) ‘dziecię’ (nazwy dzieci, czeladzi, niewolników, spływały stale w jedno, por. otrok dla ‘niemowlęcia’ i ‘niewolnika’); robieniec nie od robiony, lecz zdrobniałe rob: robię, robięta, jak cielęta (rus. rebjata). Częstotliwe rabiać, samo rzadkie; liczne złożenia: zarobić (zarobek, zarobkowy) i zarabiać; narabiać i nadrabiać (np. miną); porabiać; wyrabiać; przerobić (przeróbka) i przerabiać; obrabiać; dorobić się (dorobek); podrabiać, ‘fałszować’; robocizna; cerkiewna (i ruska) postać rab: »rab boży« (‘niewolnik, sługa’). Cerk. rab obok rob dowodzi, że to przestawka z pierwotnego orb: grec. orfanos, ‘sierota’, łac. orbus, ‘sierota’, niem. Arbeit (= robota), grec. alfanō, ‘zarabiam’, niem. Erbe (z *arbja); razi brak tego pnia w litewszczyźnie; indyjskie arbha-, ‘mały, słaby’ (por. rus. robkij, ‘bojaźliwy’), dowodzi pierwotnego znaczenia (od ‘dziecka’ do ‘sługi, niewolnika’). Od robota: robociądz, przyrostek -iędz. Z biblji przytaczamy: robieńcy (»dziatki małe«, Leopolita), »nad robionkiem« i robionkowie; ale robota przepisane z czes. robata, ‘dziatki’.
