Słownik etymologiczny języka polskiego/rota
rota, o ‘instrumencie muzycznym’, w biblji: »na rotach« (»na lutniach« albo »na arfiech«, Leopolita), z czeskiego; tu należy i rotuła, ‘pieśń’; ale rotuła, ‘apelacja, spis treści aktu’, z łac. rotula i rotulus.
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
rota, ‘przysięga przed sądem’; woźny przedpowiadał, strona powtarzała bez myłki (myłka pociągała przegraną); wpisywana więc w polskiem brzmieniu w akty sądowe łacińskie od końca 14. wieku, źródło t. zw. staropolszczyzny; rotnik, ‘składający wraz przysięgę’; rotne, ‘opłata sądowa od przysięgi’. Por. rŭt, ‘usta’, rus. rot (ale rŭt znaczy i ‘pagórek, wzniesienie’, serb. rt, ‘wierzchołek’), czes. ret, ‘warga’. Rota, ‘przysięga’, rotiti sę, ‘przysięgać’, u wszystkich Słowian bez wyjątku. Wobec braku pewnego odpowiednika litewskiego pierwotną postać trudno ustalić; przypuszczenia, że w- odpadło, wtaczania ind. wrata-, ‘prawo, zakon’, grec. rhētos, ‘umówiony’, rhētra, ‘umowa’ (stąd retor, retoryka itd.), ereō, ‘powiem’, prus. wertemai, ‘przysięgamy’, nie cenię.
rota, ‘oddział wojska’, z niem. Rotte; rotmistrz (odpowiada później i niemieckiemu Rittmeister); rotman u flisów, częściej retman; rotowy (ogień); rotnik. Niem. Rotte z starofranc. rote, rutta, z łac. rupta.