Słownik etymologiczny języka polskiego/socha

<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii Artykuł w Wikipedii
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

socha, ‘słup’ (u Czechów o ‘posągach pogańskich’; częste w biblji; Leopolita stale to przez »bałwan« lub »słup« oddaje); ‘radło ulepszone’, co Niemcy w Prusiech książęcych pożyczyli: Zoche, Zech; rosocha (z rozsocha), ‘gałąź sękata’; »drzewo rosochate«; sochacz i socharz, ‘co mięso roznosił na kiju’ (kijak); soszka. Tu i sosiki, ‘wypustki’, od 16. wieku, zamiast soszyki(?). Prasłowo; lit. szaka, ‘gałąź’, szaknis, ‘korzeń’; ind. śākhā-, ‘gałąź’, goc. hōha, ‘pług’; cerk. posoch, ‘kij’. Słowiańskie ch nie pierwotne, *soka ustąpiła miejsca zgrubiałemu socha (jak brach od brat i t. p.). — Gospodarstwo polskie sochy nie znało; znakomite to narzędzie (szczególniej na ziemi kamienistej i leśnej) Ruś wymyśliła; z Rusi na Mazowsze przeszło (ale tylko na prawą stronę Wisły, nie na lewą), a z Rusi i Mazowsza na Litwę. Narzędzie wcale skomplikowane, łatwo się psujące i łatwo naprawiane, obchodzi się prawie bez żelaza, i do dziś go używają, gdy pierwotne radło już się do orki nikomu nie godzi. Słownictwo sochy (jak i radła) prasłowiańskie, obchodzi się bez obczyzny niemal zupełnie; szczegółów nie podajemy (co jest np. órż lub hórż, co Słownik Warszawski do orczyku odnosi?).