Słownik etymologiczny języka polskiego/spiech
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
spiech, »kupia, ein geschäft«, r. 1500; pospiech; spieszyć się, spieszno mi (co innego: spieszyć kogo, ‘z konnego pieszym uczynić’!); urobione przyrostkiem -ch (jak śmiech do śmiać) do spieć, spiać; przyspieć, przyspiewać, dośpieć, dziś już zapomniane czasowniki o ‘osiąganiu czegoś’, ‘dojrzewaniu’, ‘powodzeniu’, częste w 14. i 15. wieku: »dospiewając łuk«, w psałterzu, ‘naciągając’; przespieje i przyspieje tłumaczy tam łac. prosperować; »nie przyśpiał«, ‘nie przybył’, w biblji, dośpiełe, tamże (»sposobne ku połykaniu«, Leopolita), »mnogie rzeczy prześpiał«, ‘dokonał’, »i gdy k jednej górze przyśpiał«, ‘doszedł’, w Ezopie (tamże: »teraz pan niedospieszen, ‘nieswobodny’); »pośpiej na pomoc«; niedospiałek. Prasłowo; cerk. spě(ja)ti, do- i pri-spěti, ‘przybyć’; serb. dospjeti, ‘dojrzeć’, dospjetak, ‘termin’; czes. spieti, ‘spieszyć’; rus. spjełyj, ‘dojrzały’. Lit. spēti, spēju, ‘mieć czas, móc’, spētas, ‘czas wolny’, spērus, ‘prędki’, spēmē, ‘pospiech’; ind. sphā-ti- i sphī-ti-, ‘dobrobyt’; niem. dawne spuot, ‘powodzenie’, dziś sich sputen, ‘spieszyć się’, anglosas. spowan, ‘powodzić się’, niem. dawne spuon; łac. spatium, ‘przestwór’. P. spory.
