Słownik etymologiczny języka polskiego/tkać, tknąć, tczeć

<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

tkać, tknąć, tczeć: jeden pień (brak w litew.; grec. tykos, ‘dłóto’, ‘młot’, tykidzō, ‘ciosam’), co się trojako rozgałęził:
1) tkać, tkę, tczesz (płótno, sukno); tkacz, tkaczy, tkaczów, tkacki; tkanina, tkanka (na głowę, r. 1500); w psałterzu: »gdym jeszcze tczon« (tkan w puławskim); tkalnia (u innych Słowian tkadlec, tkalac); częstotliwe przetykać (płótno i t. d.); złożone: wątek; prus. tukoris, ‘tkacz’, dowodzi naszego *tkarz.
2) tkać, tknąć, tykać; przy-, wytykać; tkliwy i dotkliwy; przytyk; do potkać: potyczka, spotkanie; dotykać, dotycze, dotyczy; potknąć się, tyczyć się; tecz (p.) i wstecz (p.); styk, istyk; por. tukać.
3) tczeć, ‘tkwić’, od poprzedniego nie zawsze się da odłączyć, np. tyka, potycz, tykło (rodzaj ‘sieci, pułapki’) mogą tu i tam należeć; w biblji: »kopje tcząc w ziemi« (»szefelin wetkniony w ziemię«, Leopolita); styczeń od tyka; tkwieć: »tkwiał nóż w drzewie«. Wszystko tak samo u wszystkich Słowian.