Słownik etymologiczny języka polskiego/twardy
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
twardy, ćwiardy (dziś tylko narzeczowe; jak zarno i ziarno, darski i dziarski), narzeczowo przez rozpodobnienie i kwardy (stąd urósł niem. Quarz, niby kwardziec, od gór śląskich, a wrócił do nas jako kwarc); tak przed »twardą« głoską, ale przed »miękką«: ćwirzdzić, ćwirdzić, ćwirdza, ‘forteca’; dziś i już od 16. wieku pod wpływem twardego z t: twierdzić, twierdzenie, twierdza, potwierdzić i inne złożenia. Od twardy liczne urobienia: twardość (stąd twardościeć, o koniu, w 16. i 17. wieku; Dorohostajski pisze jednak: twardouścieje, od twardousty, por. »na tę twardustą szkapę«, u Reja), twardziel, twardzi(z)na, twardawy, zatwardzenie. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian: cerk. twrd, rus. twiordyj, twierdit’; zajęło miejsce *twrtego, lit. twirtas, ‘twardy, silny’, imiesłów bierny do twerti, ‘robić’ (p. twór). Biblja i psałterz wahają się co do postaci: w biblji ćwirdza częściej niż twirdza, w psałterzu stwirdzić (a jest już i stwierdzić) obok śćwirdzić, poćwirdzić (i poćwierdzić) częstsze niż potwirdzić; w biblji wyłącznie znowu: poćwirdzić, poćwirdzać.
