Słownik etymologiczny języka polskiego/twór
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
twór, tworzyć, i liczne złożenia: wytwór, przetwór; ale potwór, potworny z owem znaczeniem, jakie przy pa-, p. (w dawnej Rusi ‘szkodzić’); tworzywo nowe, zato dawne »tworzydło na syry« i »maślna pokrywka albo tworzydło«, r. 1500; twórzec, twórca, dziś stwórca; tworzyciel, dziś stworzyciel; stwarzać, wytwarzać; potwarzać, p. twarz; twórczy; tworzytko z tworzydłko, a tworzydło »forma drewniana do tworzenia serów okrągłych, sery tworzone (obok workowych do wyciskania)«; »sery tworzyła«, w 15. wieku; utwór; zatwór, ‘zamknięcie’; przytwór, ‘dobudowa’. Prasłowo; cerk. twor, ‘stworzenie’, tworiti, tworĭc, ‘stwórca’, potwor, ‘oszczerstwo’, rastworiti, ‘roztworzyć’, stwor, ‘czyn’, zatwor, ‘zamknięcie’, i tak samo u wszystkich Słowian. Jak to bywa (por. ręka i i.), zachowali Słowianie tylko rzeczownik z o, ale Litwa posiada i pierwotny czasownik z e: twērti, ‘chwytać’, ‘grodzić płotem’, ‘tworzyć’ (np. ser), ‘wytrzymać’; turti, ‘mieć’, właściwie ‘dzierżeć’; uż-twaras, ‘zatwór, zawora’; prietwaras, ‘zatwardzenie’. P. twardy.
