Słownik etymologiczny języka polskiego/twarz
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
twarz, p. twór; znaczenie pierwotne: ‘stworzenie’, w biblji, »nade wszą twarzą na ziemi«, »ot plazącej twarzy« (»od robactwa czołgającego się«, Leopolita); dalej: ‘rodzaj, płeć’, »żeńska twarz (niewieścia, cudna)«; ale już w biblji i ‘oblicze, twarz’, w dzisiejszem znaczeniu: »nadobnej twarzy« (chociaż czasem twarz ‘forma’, niekoniecznie ‘facies’, ‘oblicze’). Prasłowo, ale tylko na Zachodzie i o ‘obliczu’, gdy na Bałkanie i Rusi pozostaje w znaczeniu ‘stworzenia, utworu, dzieła, materji’; na Rusi nabiera twar’ znaczenia wręcz pogardliwego. Cerkiewne twar’, ‘dzieło’, utwar’, ‘ozdoba’; serb. słowień. stwar, ‘rzecz’, stwarni, ‘rzeczowy’. Złożenie z po- nabiera znaczenia złego (por. potwór), i potwarz, potwarzać, potwarca znaczy nietylko u nas ‘oszczerstwo’ i ‘oszczercę’: por. staroczes. potwor, ‘oszczerstwo’, serb. potwarati, ‘potwarzać’ (pomijam małorus., zgodne z naszemi, twar’, itd., jako pożyczki). Na Litwie ten sam rzeczownik zachował całkiem materjalne znaczenie: twora, ‘płot’. Od twar’: twaróg (p.), ponieważ przy serze wyłącznie o tworzeniu, twarzaniu, mówią, jeszcze w 17. wieku.
