Słownik etymologiczny języka polskiego/waga
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
waga; od nas na całą Ruś przeszło; z niem. Wage, wägen, i wiegen, rozrosło się u nas wprost nieprawdopodobnie. Pierwotne znaczenie ‘wagi’: ważyć, zważony, niedoważa, wagomiar, ważnik (w żupach), odważać (np. pieprz); dalej: ważyć na co. We złożeniach: odwaga, odważyć się, odważny, niem. wagen; ale inne złożenia nasze zupełnie samoistne: uwaga, uważać, uważny (por. niem. erwägen); powaga, poważać, poważny; zniewaga, znieważyć; przewaga, przeważny, wraca do pierwotnego znaczenia, jak podważyć, wyważyć (np. drzwi), naważyć na coś; rozwaga, rozważać, znowu niem. erwägen przypomina. Dalej: ważki, a wedle łac.: ważka, ‘libellula’, o owadzie (‘pannie’). Nakoniec złożenia, np. równowaga (= niem. Gleichgewicht), niezrównoważony, gdzie waga zupełnie niem. Gewicht odpowiada, jak ważki niem. gewichtig. Już w psałterzu: »w wagach« (puław. mylnie: »w wargach«). Wprost z czeskiego: wahać się, wahadło, wahotliwy (‘odmienny’, w 17. wieku), obok którego u ludu i wagować się, ‘wahać’. Od tego wagować zupełnie odmienne wagować z łac. vagari, ‘włóczyć się’, skąd wagus i wagar, ‘włóczęga’, dalej wagabunda (łac. vagabundus, ‘włóczący się, powsinoga’), a z tego lwowskie makabunda.
