Słownik etymologiczny języka polskiego/wnętrze
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
wnętrze, wnętrzny; zewnętrzny, wewnętrzny, wywnętrzać się, zewnątrz i wewnątrz; wnętrzności; wnątrz (samo nątrz mylne), »wnątrz przebytka«, z wnątrz i zewnątrz, w wnątrza (biblja, psałterze); wnęt(e)r, wnętrek, o ‘wałachach’, ‘wieprzach’ (ich muda wnętrzne, ‘wkręcone’), wnętrz, ‘kiernoz’, r. 1500 wnętrek. Prasłowo: pierwotna postać przyimka wn- (jak w wniść) i *ątrĭ (‘wnętrze, wnętrzności’); cerk. izątri, ‘zewnątrz’ (z ątr-: wątroba i jątrznica, p.); grec. (z inną wokalizacją) entera, ‘wnętrzności’; łac. inter(n)us, ‘wewnętrzny’ (z tego nasz internat itd.); ind. antra-, ‘wnętrzności’, antara- ‘wewnętrzny’; brak w lit. (antris, o ‘niewytrzebionym’?). Więc nasze wewnętrzny ten sam przyimek dwukrotnie powtarza, rus. wnutriennyj raz go daje, tak samo czes. wnitrzní; w rus. i serb. powstaje mylnem dzieleniem słowa nowy rzeczownik: nutro (‘serce’), nutriec, serb. nutrak, ‘wałach’; czes. ni- z niu-, zamiast nu-. Pierwotne *ątr we złożeniu z przyimkiem przybiera zwykłą postać -ĭ (jak ispołń itp.); samo ocalało w cerk. ątrĭń, ‘wewnętrzny’, ątrĭjądě (i różnie), ‘wewnętrznie’.
