Słownik etymologiczny języka polskiego/zły
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
zły, zlić się, złość, złostny (złostnie w biblji; złośćni w psałterzu?), złośny, złośnik, złościwy, złościć się; we złożeniach: złodziej (p. dziej; znaczy już w 14. wieku nie ‘złoczyńcę’, lecz ‘kradnącego’); złoczyńca; złorzeczyć (złorzeczenik, ‘przeklęty’, biblja). We zły wsunięto g: *zgły (zagly u Załabian); od tego poszła zgłoba, ‘złość’, zgłobiwy i zgłobliwy, ‘złośliwy’, zgłobić (»na lud twój zgłobili radę«, w obu psałterzach; r. 1532: »myślili złą radę«, ‘malignaverunt consilium’), ale to ginie już w 15. wieku zupełnie, gdy w psałterzu florjańskim (ale tylko w pierwszej części) bardzo pospolite; w biblji już go źle użyto: »zgłobę (‘żal’, ‘querelas’) synów izraelskich usłyszałeśm«. (Z głobą, p. głobić, nic nie ma spólnego; zgłowa raz błędnie w psałterzu napisane). Prasłowo; tak samo i to samo u wszystkich Słowian: cerk. zŭł, złoba, złyni, złobiw; ale złodiej pozostaje u nich ‘złoczyńcą’, albo i ‘djabłem’. Znaczenie pierwotne takie samo jak w krzywy - krzywda: lit. pa-żułnus, ‘krzywy, ukośny’, atżułas i atżułus, ‘przykry’, iżułas, ‘bezwstydny’, iżułnus, ‘ukośny’, pażwiło, ‘skłonił się’, nuo-żwelnus, ‘stromy’; łotew. zwelt, ‘obalić’, zwelus, ‘chwiejny’; ind. hwarate, hwalati, ‘uchyla się’, dżu-hurāna-, ‘bez powodzenia’, awest. zurah-, ‘krzywda’, pers. zūr, ‘fałsz, kłamstwo’.
