Słownik etymologiczny języka polskiego/zerknąć
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
zerknąć, ‘spojrzeć’, było i zierknąć; zerkać, zerk!; nazierkiem (p.), nieraz w 17. wieku (»Tatarzy prowadzą nas do granic nazierkiem«, niby ‘nadzierając’); z pierwotnego *zĭrk- od pnia zĭr-, p. źrzeć, ‘patrzyć’; w cerk. częstotliwe zrcati, pozrcati, ‘poglądać’, zrcało, ‘zwierciadło’, słowień. zrcalo i zrkalo, bułg. zrkoli, ‘oczy’, czes. zrcadlo i zrkadlo, ‘zwierciadło’, rus. nazierkom, ‘nazierkiem’, soziercať, ‘poglądać’. Z wokalizacją o: *zork-, południowe i czes. zrak, nasze zrok, rus. zorok, a więc cerk. zrak, ‘widok’, prizrak, ‘przywidzenie, mara’, zazrak, ‘zarzut’; serb. zrak, ‘powietrze’, zraka, ‘promień’; czes. zrak, przizrak; rus. zraczki, ‘źrenice’ (cerk., zamiast zoroczki); zrok mamy w przezrocze, z czego, wedle źrzeć: przeźrocze, przeźroczysty, obok i zamiast przezroczysty (narzeczowe przeźrótka przypomina swojem t bułg. ozrtam se, ‘obzieram się’), i we złożeniu w-zrok. Zamiast ziercadło, lub zierkadło, mamy od 15. wieku tylko zwierciadło (p.). Przyrostek -k (jak w znak, brak, dźwięk itp.); oboczność zerk- (zyrk-) i zierk- również nie wyjątkowa.
