Słownik rzeczy starożytnych/Komisya radomska i wileńska
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik rzeczy starożytnych |
| Wydawca | Gebethner i Wolff |
| Data wyd. | 1896 |
| Druk | W. L. Anczyc i Spółka |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały słownik |
| Indeks stron | |
Komisya radomska i wileńska. Gdy sejm w roku 1613 nie miał czasu na dopełnienie obrachunku z poborcami i dzierżawcami podatków, oraz z wojskiem co do należnego mu żołdu, przydano podskarbim komisye skarbowo-wojskowe złożone z 6-ciu senatorów i po jednym pośle z każdego województwa. Komisye te urzędownie nazywane trybunałami skarbowymi zasiadały: koronna w Radomiu a litewska w Wilnie. To połączenie dziś tak różnych spraw skarbowych z wojskowemi, było wynikiem obyczajów i stosunków ówczesnych. Gdy bowiem szlachta obsługiwała Rzeczpospolitą przeważnie darmo, to skarb ściągając dochody i podatki głównie na cele wojskowe, ciągle spojony był z wojskiem, a wszystkie sprawy narodowe w rządzie republikańskim, musiały się odbywać przez senatorów i posłów, zatem przez Komisye, których władza tak jak dawniej niemal wszystkie, była razem administracyjną i sądową. Od roku 1667 w miejsce posłów wysyłały województwa po jednym komisarzu, wybieranym na sejmikach na lat 2. Wojsko wyprawiało także obranych przez siebie deputatów i komisarzy. Prezydował biskup. Sądzono tam wszelkie sprawy wojskowe, skargi cywilnych na wojskowych i odwrotnie, konfiskaty towarów i t. d. Wojsko składało przed Komisyą rachunki ze swego komputu czyli liczby ludzi, dochodów i wydatków. Palestra grodu radomskiego dostarczała obrońców przy sprawach przed Komisyą. Pisarz tegoż grodu trzymał pióro. Miała Komisya ta swego marszałka, instygatora i woźnych, którzy sprawowali te same obowiązki co w trybunałach głównych. Po zamknięciu posiedzeń Komisyi, które trwały przez 6 niedziel corocznie, likwidacye i regestra odwożono z Radomia do Warszawy, pod dozór pisarza skarbowego, dekreta zaś składano w grodzie radomskim. Komisye te, albo raczej trybunały skarbowe, zniesione zostały w r. 1764 przez nową organizacyę Komisyi skarbowych.
