Strona:Życie płciowe i jego znaczenie.djvu/224

nowi jedynie obyczajowe dopełnienie spójni duchowej, już istniejącej niezależnie od uświęcenia zewnętrznego. Gdzie takiej spójni nie było poprzednio, lub gdzie ją zerwały nieprzewidziane okoliczności, tam żadna pieczęć powierzchowna, chociażby zresztą najuroczystsza, nie zda się na nic!
 Ponieważ zaś te smutne wypadki muszą się zdarzać niekiedy nawet w stadłach połączonych wskutek wzajemnego pociągu, który się uważało za prawdziwą miłość — po pewnym czasie następuje rozczarowanie — zatem związek małżeński nie powinien być bezwarunkowo nierozerwalnym. W takich razach, nieskończenie lepiej rozstać się szczerze, aniżeli pozostawać nadal w związku obłudnym. A i dzieci zawsze można podzielić w sposób taki, ażeby każde z jednej strony rodzicielskiej dostało wychowanie lepsze, niż wśród obojga duchowo poróżnionych i tem samem wpadłych w ślubne wszeteczeństwo, stanowiące najgorszy przykład! Wprawdzie nadmieniliśmy poprzednio (str. 145), że, wśród ludzi, rozwiedzionych z małżeństwa, statystycznie stwierdzono wypadków samobójstwa jeszcze więcej, niż w bezżeństwie, lecz któż zdoła przeniknąć i obliczyć tajne następstwa nierozwodów mimo rozbratu, jedynie przez niewolnictwo względem stanowiska, stosunków „towarzyskich“ itp. wspólnych kajdanów? Niewola jest matką obłudy, podstępu i wszelkich przewrotności, któremi szczera wolność się brzydzi, bo ich nie potrzebuje. Jak ciasne obuwie wykrzywia nogi, tak skrępowanie ducha płodzi ułomności moralne. Niewola tonie w ciemności, tłumiącej wszelki hojny pochop; swoboda pływa w świetle samoświadomej godności.
 Miłość samodzielna, szczera, samowiedna jest