mową. Piotr Morone, pustelnik wyniesiony na tron papieski pod imieniem Celestyna V, wnet złożył godność, powrócił do pustelni, a uwięziony od papieża Bonifacego VIII, swego następcy, w więzieniu umarł. Został kanonizowany już po śmierci Dantego, który względem Celestyna V popełnia tutaj niesprawiedliwość, mszcząc się prawdopodobnie za to, iż ustąpienie Celestyna oddało tron papieski znienawidzonemu Bonifacemu VIII, zawziętemu przeciwnikowi Ghibellinów.
W. 78. Acheron »strumień niedoli«, strumień piekielny, jak wiele innych żywiołów mitologicznych, przyjęty ze starożytności.
W. 91. Z innej przystani. Charon widząc, że Dante nie wchodzi, mniema, że jest to dusza przeznaczona do Czyśca, dokąd Anioł przewozi cienie z innego brzegu (Patrz Czyściec, p. I, w. 41).
W. 83. Charon przedstawiony według Wirgiljusza Aen. VI, 298.
W. 116. sudno: łódź, krypa.
W. 117. sokół na wabia, obraz wielekroć powtarzany w B. K, świadczący, że poeta czy to we Florencji, czy na wygnaniu brał często udział w rycerskich zabawach.
W. 125—126. Każda wina musi być opłacona karą. To prawo niezłomne równowagi moralnej sprawia, iż grzesznicy muszą sami pragnąć katuszy.
W. 137. I padłem. Tak wyrażony symbolicznie moment przejścia ze świata realnego w zaświaty. Poeta nie zdaje sobie sprawy, jak i przez kogo został przeniesiony na przeciwległy brzeg Acherontu.
W. 1. Przedpiekle, (limbo), gdzie mają pobyt beznadziejny lecz bezkatuszny cnotliwi poganie, dzieci, patryjarchowie, poeci, filozofowie, bohaterzy starożytni. Piekło Dantego ma kształt ogromnego lejka, zwężającego się ku dołowi; wierzch jest pokryty skorupą ziemską, wylot sięga matematycznego środka ziemi. Całe
