Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/109

Ta strona została skorygowana.

Cewka, rura, rurka, na którą nawija się nici; w fizyce (przy różnych przyrządach) szpula z drzewa, szkła, ebonitu lub tym podobnych materjałów, owinięta drutem izolowanym (f.); C. w ciele = kanalik przez który wypływa płyn; w bot. cewki = naczynia rurkowate w roślinie, przeprowadzające wodę od korzeni do liści i pączków; w myśl. noga sarny; samołówka w kształcie pętlicy na zwierzęta.

Cewnik, kateter, narzędzie chirurgiczne do wypuszczania moczu zatrzymanego; moczopust.

Cez, pierwiastek chemiczny, metal z gromady potasowców.

Cezalpinja, drzewo strąkowe, gorących krajów Azji i Ameryki, dające barwniki, brezylja, fernambuk.

Cezura, łć., średniówka (przecięcie) w wierszu miarowym.

Cęgi, nm., obcęgi, kleszcze.

Cętka, kropka, plamka innej barwy na czem; łatka, znak.

Cętkować, cętkami pstrzyć, nakrapiać jakby nakładać plamki kolorem innym niż tło.

Chabanina, rz. ż., chude, kiepskie mięso.

Chabazyt, minerał, należący do krzemianów.

Chaber, roślina zielna z rodziny złożonych, napotykana u nas w licznych gatunkach i barwach, p. Bławatek cz. Modrak i in. (f.).

Chabeta, koń lichy, zabiedzony, nędzny; niedołężna stara baba.

Chabrowy, niebieski, modry.

Cha, cha, cha! wykrz., głośne wyrażenie śmiechu.

Chacina, chatyna, mała, nędzna, uboga chata.

Chadzać, częstotl. chodzić (ob.).

Chajder, p. Cheder.

Chajże! wykrz., wyrażający radość, zachętę; nuże, dalej!

Chala! wołanie na woły, p. Hala!

Chalcedon, gr. minerał przeświecający o delikatnym pięknym zabarwieniu, składający się z krzemionki, odmiany: onyks, krwawnik, heljotrop, chryzopraz i inne.

Chalkografja, gr., miedziorytnictwo.

Chalkopiryt, piryt miedziany, minerał, będący związkiem siarki z miedzią i żelazem (p. piryt).

Chała, hbr., pszenna bułka szabasowa u żydów.

Chałaciarz, żyd chodzący w chałacie.

Chałastra, p. Hałastra.

Chałat, ar., obwisła męska suknia wierzchnia, sięgająca do stóp (fig.); kapota.

Chałupa, chata wieśniacza; dom, mieszkanie; myśl. zimowa głęboka kotlina zajęcza.

Chałupeczka, chałupka, zdr. od Chałupa.

Chałupnik, zagrodnik, chłop, niemający własnego gospodarstwa lecz tylko chałupę (żeńs. chałupnica).

Cham, chłop, pgrdl. człowiek nieokrzesany, gburowaty, gbur. prostak.

Chamisko, zgrub., od Cham.

Chamski, przym. od Cham.

Chamsyn, suchy, gorący wiatr wiejący nad m. Czerwonem.

Chan, książę, pan, władzca i wódz u Tatarów.

Chanat, p. Chaństwo.

Chandżar, Handżar, nóż turecki, puginał.

Chański, przym. od Chan.