Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/116

Ta strona została uwierzytelniona.

Chmielny, Chmielowy, przym. od Chmiel; chmielem zaprawny, mocny, do głowy bijący; gorzki.

Chmielowe, prowizja dawana piwowarowi przez sprzedającego chmiel.

Chmielowiec, motyl o skrzydłach białych lub żółtawych z brunatnemi plamami, żyjący w korzeniach chmielu, latający o zmierzchu.

Chmura, zbiór drobniutkich kropelek wody lub kryształków lodu, zawieszonych w powietrzu na większej wysokości nad ziemią; ciemny obłok deszczowy; mrok, pomrok, ciemność; wyraz smutku, zasępienia; groźna zapowiedź, groźba czego; mnóstwo, ćma, moc, chmara; C-y się zbierają = ma się na deszcz, zasępia się, ma się na wojnę; zajść C-ą = zasępić się, zamroczyć się, posmutnieć.

Chmurliwy, cokolwiek zasłonięty chmurami przechodzącemi, pochmurny, posępny, zasępiony, gniewliwy.

Chmurnawy, cokolwiek chmurny, ciemnawy, posępny.

Chmurny, ciemny, pochmurny, zaszły chmurami, zachmurzony, bez słońca; smutny, ponury, posępny, kwaśny.

Chmurzyca, gęsta chmura.

Chmurzyć przen. czoło, marszczyć czoło, posępnieć, okazywać niezadowolenie, taić gniew; C. ś., chmurami ś. okrywać lub zachodzić, mieć się na deszcz, na burze, zachmurzać się; posępnieć, stawać się smutnym; C. ś. na kogo = dąsać ś., krzywić się, gniewać się.

Chmyz, Chmyza, mały konik niepozorny, hetka; człowieczek niepozorny; krzaki, zarośla.

Choc! wykrz. hoc! oznaka skoku, podskoku, wesela, radości.

Chochelka, łyżeczka, czerpaczek.

Chochla, duża, okrągła i głęboka łyżka na długim trzonku, służąca do czerpania pokarmów płynnych; tyczka przywiązana do linki niewodu: którą przy łowieniu ryb pod lodem kierują sieć do następnej przerębli.

Chochlik, istota fantastyczna, wesoła a złośliwa, lubiąca ludziom wyprawiać psoty i figle; latawiec, skrzatek, gospodarczyk.

Chochół, zwierzę ssące, owadożerne, wielkości szczura, z długim ruchomym ryjkiem (fig.) i czubem na głowie; pgrdl. nazwa chłopa ukraińskiego, kozaka zaporożskiego; wierzchołek, czub.

Chociaż, Choć, przysł. przynajmniej, pomimo że; spójn. acz, aczkolwiek, lubo, jakkolwiek.

Choćp. Chociaż.

Choćby, chociażby, sp., gdyby nawet, bodajby.

Chodak, gatunek obuwia z jednego kawałka skóry nieczernionej, sznurowanego rzemykiem lub sznurkiem naokoło nogi, łapcie, kierpce (fig.); ten, co chodzi w chodakach, człek prosty.

Chodaczek, zdr. od Chodak.

Chodaczkowy, przym. od Chodaczek; szlachcic ch. = zagonowy, szaraczkowy, zagrodowy, ubogi.

Chodnik, miejsce do chodzenia, szpaler, aleja; trotuar; ścieżka, drożyna; wykuta droga podziemna w kopalni; korytarz, galerja kryta, ganek kryty; długi dywanik lub płótno dla przyciszenia kroków.

Chodowaćp. Hodować.

Chodzący, im. od Chodzić; uosobiony, istny, wcielony; ch. szkielet, mumja ch. = istny szkielet, istna mumja, t. j. wychudły, wyschły jak szkielet, jak mumja.