Dolegać, sprawiać ból, przykrość, cierpienie, dokuczać, uciskać, bolec, uwierać, pić. przylegać szczelnie; w myśl.: przypadać do ziemi (gdy kuropatwy d-ją można je łatwo podejść).
Dolegliwość, to, co komu dolega, przykrość, nieprzyjemność, strapienie, udręczenie, troska, zmartwienie; niezdrowie, ból, niedomaganie.
Dolegliwy, dolegający, dokuczliwy, nieznośny; bolesny, bolący.
Doletni, zapędzony już trochę w lata, dojrzały, niezbyt młody (panna d-ia).
Dolewka, Dolewek, to, co ś. dolewa do miary albo nad miarę, przylewka; w piek.: d. do ciasta = rozcieńczenie podmłody odpowiednią ilością płynu; piw.: piwo, przeznaczone do dolania beczek.
Doleżeć, przeleżeć do pewnego czasu; uleżeć (nic przed nim nie d-y) d. ś., leżąc, dojrzeć (gruszki d-y ś.); leżąc, doczekać się).
Dolichocefal, gr. — p. Długogłowiec (termin antropologiczny), mający wymiar czaszki od Czoła ku tyłowi dłuższy niż od jednej skroni do drugiej.
Dolina, zagłębienie gruntu pomiędzy górami, padół (d. Jozafata, przen., miejsce Sądu Ostatecznego); d. łez = ziemia, jako miejsce pobytu ludzi żyjących); gmin.: kieszeń.
Doliniarz, gm., złodziej kieszonkowy.
Dolizać, nied. Dolizywać, polizać, wylizać do pewnego kresu a. do reszty; obić.
Dolman, Dołman, węg., kaftan huzarski ozdobny, zarzucony na plecy; rodzaj okrycia damskiego z szerokiemi rękawami (fig.).
Dolmen, celt., dawny pomnik a. grobowiec, ułożony z ogromnych głazów, mający postać stołu albo zamkniętej głazami izby (fig.).
Dolny, spodni, będący u dołu, pod spodem; niższy, niżej leżący; bliższy ujścia rzeki niż jej źródła.
Dolomit, fr., szpat górski, minerał, składający się z węglanów wapnia i magnezu.
Dołączyć, nied. Dołączać, przyłączyć, przydać, dodać dla złączenia w jedno, załączyć.
Dołek, zdr. od Dół (d. w brodzie, na policzku); jamka; rodzaj gry w piłkę; d. pod piersiami: d-ki pod kim kopać — działać podstępnie, aby mu zgubę gotować.
Dołęga, człowiek, podoływający czemu, silny, dzielny.
Dołęka, powodzenie, dostatek, obfitość; siła, przemoc, gwałt; doświadczenie.
Dołman — p. Dolman.
Dołogłowiec — p. Tasiemiec.
Dołować, astr., o gwieździe: przechodzić przez południk w punkcie swej drogi najbliższym horyzontu: myśl. (o strzelbie), trafiać niżej celu; ogrod.: kopcować, chować jarzyny do dołu; przykrywać drzewka i rośliny ziemią przed ich zasadzeniem a. chroniąc je od zmarznięcia.
Dołożyć, nied. Dokładać, przyłożyć, przyczynić, przydać, dodać; myśl.: d. = dojeżdżać, najeżdżać, nacierać, gonić co żywo (d. łani); fl. (o wodzie) = przybijać; d. ś. do czego = dodać od siebie, wziąć udział w wydatku; d. do interesu = stracić.
Dom, budynek mieszkalny; mieszkanie u siebie (stołuję się w d-u, d. otwarty, gość w d., Bóg w d.); strony rodzinne, kraj rodzinny, progi rodzinne, ojczyzna; domownicy, rodzina, familja (Kwiatkowska z d-u Ostrowska;
