przez arcybiskupów, jeden jej koniec spada na piersi, a drugi na plecy (fig.; płaszcz biskupi, kardynalski; godność, władza arcybiskupa.
Palka, łć., kwadratowa przykrywka kielicha do Mszy Św.; zasłona jedwabna ołtarza.
Palma, łć., dosłownie dłoń; roślina krajów zwrotnikowych, o pniu gładkim a. żeberkowanym, pełnym i liściach zwykle wielkich, zebranych najczęściej w jeden pęk u wierzchołka, u nas hodowana w cieplarniach jako ozdobna (fig.); gałązka, zwykle wierzbowa, poświęcana u nas w niedzielę kwietnią: p-y akademickie = oznaka honorowa dla uczonych we Francji (fig.); miara grubości drzewa, używana w niektórych krajach Europy = 3 — 4 calom; p. Christi = roślina z której dobywa ś. olej rycinowy; p. męczeńska = godło śmierci męczeńskiej za wiarę; przen., śmierć męczeńska; zdobyć p-ę pierwszeństwa = oznaka zwycięstwa.
Palmacyt, łć., skamieniały pień palmowy.
Palmatka, łć., deszczułka albo skóra mocna, z jednego końca wązka, z drugiego szersza, używana na podeszwy.
Palmela, łć., roślina z gromady wodorostów.
Palmeta, fr., ornament w kształcie pierzastego liścia palmowego; nazwa kształtu, nadawanego drzewom przez zmuszanie ich gałęzi do rośnięcia na jednej płaszczyźnie pionowej (fig.); drzewko owocowe karłowate płasko rozpięte.
Palmetka, fr., boczna część ornamentu górnego u pieca, szafy i t. d.
Palmisty, Palmorodny, rodzący palmy, obfity w palmy.
Palmitowy a. Palmitynowy łć. kwas = jeden ze składników większości tłuszczów zwierzęcych: biała, krystalicznie krzepnąca masa, z alkaljami tworzy mydło.
Palmowy, łć., odnoszący ś. do palmy, z palmy wyrobiony: liść p., olej p., wino p-e; wierzba p-a = wierzba iwa; niedziela p-a = kwietnia niedziela, ostatnia przed Wielkanocą, święcona na pamiątkę wjazdu Chrystusa do Jerozolimy.
Palnąć, dok. od Palić; wystrzelić z broni palnej; klasnąć czym, (z bicza); uderzyć, grzmotnąć (p. kogo po uchu), wystąpić z mową szybką, powiedzieć co ostro, bez namysłu; wyciąć, rąbnąć; p. głupstwo = zrobić głupstwo; wypić duszkiem, łyknąć, golnąć.
Palnik, część środkowa przyrządu do oświetlania albo ogrzewania, brener: p. naftowy, spirytusowy, p. Bunsena gazowy (fig.).
Palność, właściwość ciała łatwego spalania ś.
Palny, działający za pomocą ognia; palący ś. łatwo lub mający własności łatwego zapalania się (materje p-e = proch, saletra, benzyna, spirytus i t. p.); broń p-a = z której strzelają do kogo lub czego.
Palony, ten lub to, co palono: kawa p-a, wapno p-e = gaszone, buty p-e = z wysokiemi lakierowanemi cholewami.
Palować, pale wbijać, palami utwierdzać, grodzić.
Palpacja, łć., dotykanie, uczuwanie.
