Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/25

Ta strona została przepisana.

Panewka, nm., u broni palnej: zagłębienie dla podsypywania prochu pod kurkiem, na który pada iskra i powoduje wystrzał (fig.); spaliło na p-e = nie wystrzeliła strzelba; przen., nie udało ś.; munsztuk narzędzia muzycznego dętego; zagłębienie kostne, w którym tkwi głowica kości udowej; w część łożyska, przylegająca do czopa a. w której obraca ś. czop.

Panfobja, gr., obawa wszystkiego, popłoch ogólny.

Pangieneza, gr., teorja, według której każda oddzielna komórka lub cząstka organizmu odradza ś. sama; teorja, według której z jednej pierwotnej komórki powstały wszystkie organizmy.

Pangieometrja, gr., to samo, co metagieometrja.

Pangiermanizm, gr., dążenie do zjednoczenia wszystkich plemion giermańskich w jedną polityczną całość.

Panglos, gr., człowiek, udający, że wszystko wie.

Panglota, gr., słownik porównawczy wszystkich języków.

Panhelenizm, gr., dążenie do zjednoczenia wszystkich Greków w jednolite państwo.

Pani, władczyni, monarchini, żona panującego (Najjaśniejsza P.); Niepokalana P., Anielska P. = Matka Boska; właścicielka, dziedziczka, posiadaczka; kobieta, jako głowa domu, gospodyni, żona pana (p. domu); arystokratka, możnowładczyni, magnatka; sposób tytułowania kobiet, zwłaszcza zamężnych, starszych; łaskawa p., wielmożna p. i t. p. — p. Pan — różne sposoby tytułowania kobiet; moja p. = moja żona; starsza p. = matka pana żonatego a. pani zamężnej; młodsza p. = zamężna córka a. synowa starszej pani; sposób tytułowania kasztelanowej a. wojewodziny w dawnej Polsce; p. dworska a. dworna = dworzanka, dworka; p. stara = ochmistrzyni, przełożona nad fraucymerem w dawnej Polsce; powtarzać za p-ą matką pacierz = powtarzać cudze zdanie bezkrytycznie.

Paniątko, paniczyk. panicz; młodzieniaszek strojny, wykwintny; pieszczoch, syn możnego pana; iron., młodzieniec, chcący, aby go uważano za pana, mogącego rozkazywać.

Panichida, gr., żałobne nabożeństwo w kościele wschodnim.

Panicz, syn pana, młody nieżonaty pan; chłopiec wysokiego rodu, młody arystokrata; pieszczoch, fircyk, elegant, gagatek.

Paniczny, gr., przym. od Panika; p. strach, p. popłoch = niepohamowany, bez upamiętania, szalony.

Paniczyk, zdr. od Panicz; strojniś.

Paniczykowaty, właściwy paniczykowi, zakrawający na paniczyka; pyszałkowaty, zarozumiały.

Panieneczka, zdr. od Panna; młoda panienka, dziewczynka.

Panienka, młoda panna, dziewczyna; Najświętsza p. = Matka Boska; sposób zwracania ś. do służącej w restauracji, oberży i t. p.

Panieński, dziewiczy; kwiat p. = dziewictwo; choroba p-a = blednica; skórka p-a = wyrób apteczny w tabliczkach z gumy arabskiej, cukru, białka ubitego na pianę i olejku kwiatu pomarańczowego.

Panieństwo, dziewictwo, stan dziewiczy, nieskażoność, czystość, nienaruszoność ciała dziewiczość, niewinność dziewczęca; zbior., panny.

Panię, syn wielkiego pana, pan wielki, jeszcze młody, panicz; młoda panienka.

Panięcy, właściwy paniętom a.