Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/147

wieka, kierującego ś. tylko uczuciami, wrażliwość uczuciowa; zdolność wzruszania ś. uczuciowego.

 Uczuciowy, dotyczący uczucia, przepojony uczuciem; pełen uczuć, rządzący ś. uczuciem, sercem, odczuwający.

 Uczuć — p. nied. Uczuwać.

 Uczuwać, dok. Uczuć; doznawać wrażenia zmysłowego: u. ból; poznawać uczuciem: u. radość, rozkosz, boleść, urazę, odczuwać.

 Uczyć, udzielać nauki; nauczać, dawać lekcje, dawać przestrogę, przestrzegać, pouczać; u. ś., nabywać naukę, wiedzę, ćwiczyć ś. w naukach; odrabiać zadane lekcje, studjować, przyjmować przestrogi.

 Uczynek, to co uczyniono, zrobiono, rzecz dokonana, czyn, działanie, sprawa, dzieło, robota, praca; schwytać kogo na gorącym u-ku = w czasie, gdy czyni co niedozwolonego, niewłaściwego; dobry, miłosierny u. = działanie dobroczynne, pomoc udzielona komu.

 Uczynić, zdziałać, zrobić co, dokonać, dopełnić czego, wykonać co, przygotować co, popełnić co: u. komuś łaskę, krzywdę = wyrządzić; u. komuś radość = sprawić; u. kogo czym, mianować go, nadać mu tytuł; co mam z tym u.? = co pocznę?; co zrobię?; u. przysięgę = złożyć; u. komu sprawiedliwość = wymierzyć; zadosyć, zadość komu u., = dać mu zadośćuczynienie, oddać mu to, co mu ś. należy, postąpić z nim, jak powinność każe; u. liczbę = zdać rachunek, porachować ś.; dwa razy dwa u-i cztery = wyniesie; u. coś komu a. czemu = rzucić czar, urok; u. ś., stać ś., zrobić ś.

 Uczynkowy, dotyczący uczynku, wynikający z działania, z postępowania.

 Uczynnie, przysł., chętnie, usłużnie, z pomocą, z gotowością pomocy, po ludzku.

 Uczynność, gotowość do czynienia drugim dobrze, wyświadczanie usług, dawania pomocy innym, chęć usłużenia, usłużność, usługa.

 Uczynny, chętny, gotowy do oddawania usługi, przychodzenia z pomocą innym, czynienia innym dobrze, usłużny.

 Uczyńca, ten, który co uczynił, sprawca czego.

 Udać — p. nied. Udawać.

 Udanie, udawanie, zmyślenie, fałsz, mowa a. postępek nieszczery; u. ś., zwrócenie ś. w którą stronę w podróży, pójście dokąd, do kogo z jakim interesem; to, co ś. udało, powiodło, to, co poszło pomyślnie.

 Udany, ten, który ś. udał, powiódł; portret u. = podobny; pozorny, zmyślony, fałszywy, nieszczery.

 Udar, wylanie ś. krwi do tkanki mózgowej a. płucnej, apopleksja; u. słoneczny = uderzenie krwi do głowy z powodu upału, zapalenie mózgu.

 Udarcie, pozbawienie czego, oderwanie, darcie.

 Udaremniać, dok. Udaremnić, czynić daremnym, nie urzeczywistnionym, nie dopuszczać do czego, przeszkadzać dokonaniu ś. czego, unicestwiać czyjeś zabiegi, starania.

 Udarować, Udarzyć, udzielić komu podarunku, obdarować, obdarzyć kogo.

 Udarty, odłączony od czego przez oddarcie, oddarty, oberwany.

 Udarzyć — p. Udarować.

 Udatnica, motyl z rodziny sówek, podrzędu nocnicówek, ponocnica.

 Udatnie, przysł., układnie, pięknie, zręcznie, wdzięcznie, pomyślnie, z powodzeniem, szczęśliwie.