całkiem z małoruska kobzar(z); ze Wschodu, tur. kobuz, kobes, ‘rodzaj gitary, o jednej strunie’; madjar. koboz przeszło do czeskiego i polskiego (w biblji: »na kobosie grają«), ‘cymbałki’. Nas doszła przez Ukrainę i Kozaków, ale cofała się przed lutnią i cytrą; wyrabiana z dereniu, dumom towarzyszyła; mieszano jej nazwę z kozą, ‘dudami’.
koc, kocyk, z grubej materji, kosmatej; z niem. prasłowa Kotze (por. kuta); »nie czyń koca« mawiano o plątaniu słów łacińskich w polszczyznę; w dawnem sądownictwie za niesłuszną apelację sędziemu koc przypadał; owe koce, kocowe, zastąpiły kożuch, co pierwotnie dawano.
kocanek, kocanki, kocie mądzie u Stanka 1472 r., kocenki, niby »że to ziele koty bardzo lubią«; i ‘gałązki wierzbowe’, niby kotki (p. kot); jest i kocianka, u nas i u Czechów.
kochać, ukochany, kochanek, kochanka, ze wszelakiemi spieszczeniami, kochasia, i i.; kochliwy, kochliwość, zakochany; od koch-, powtarzającego się w złożeniu roz-kosz, co jest i w serbskiem i ruskiem, gdy samo kochać tylko w czeskiem i polskiem zachodzi. Od koch-, zgrubiałego z kos-, ‘dotykać’ (p. kosy).
kocić się, kaczać się, rozkociło się, ‘rozpadło’, od kot-, por. katulać i kotulać, pokotem (leżeć); prasłowiańskie; u nas mało znane, częste na Rusi (perekotypołe); dalszy związek niepewny, bo k- może z sk-(?). Czy nie należy tu Kociewie, nazwa krainy w byłych Prusiech Zachodnich?, bo jest kociewie, ‘perz’ i ‘wiórzysko’, zbiorowe, jak krzewie. P. kot.
kocieł, mylnie kocioł, skoro ruchome ie nie przechodzi nigdy w io; kociołek zamiast kociełek, a to zamiast kotłek, kociełka; kotlarz, kocielnik; kotlina; zakotłowało się. Prasłowiańska pożyczka z goc. katils, cerk. kotĭł (lit. we wszystkich narzeczach katiłas); goc. z łaciń. catillus, zdrobniałego z catinus, ‘miska’, krewnego z grec. kotylē. Kotliną zwano i ‘podłą miedź-monetę’. Kotły, rodzaj ‘bębna’, ale nie cylindrowaty, lecz półkule z skórą naciągniętą na obrębie, co zwisały po obu bokach siodła u bębenisty hetmańskiego; »w kotły, bębny uderzyli«; kotły takie chowano i po kościołach i cechach, a bywały nieraz ogromne. Kocieł miedziany odgrywał niegdyś znaczną rolę, był skarbem przednim. Jako imię odmieniano je już w 17. wieku: Kocieł (znany na Litwie ród), Kocieła (przenigdy Kotła!; podobnie dziś odmieniamy Gołąb, Gołąba, w przeciwieństwie do gołębia).
kocirpka, tak u Stanka 1472 r., obok pocirpka, tamże, z przestawką korcipka, już w 17. w., ‘prunus padus’, niby od cierpkości młodych pędów(?); ko- przyrostek dziwu, lęku, wzgardy, jaki nieraz spotykamy; jest jednak i kotarba (por. imię Kotarbiński), czes. kotrba, ‘ciemię’, ‘ciemięga’, obok kostrba.
kociuba, koczuba, ‘pogrzebacz’, z Ukrainy.
kocmołuch, w różnych odmianach, przezwisko dla ‘brudasa’, ‘bębna’; podobne u Czechów, kocmrda, kocmoud; tu może i czasownik kocołować, ‘harować, mozolić się’.
kocz, koczyk, nowe złożenie koczobryk; dawniej koczy, kotczy, koczczy, z przymiotnikową odmianą: »w 50 kotczych«, »na jednym kotczym«, »wyjechał na kotczym«; jest
