Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/378

Ta strona została przepisana.

Oktawijusza Bandini, a później papież Urban VIII mianował go sekretarzem synowca swego, Franciszka Barberini, któremu towarzyszył do Francyi, gdy ten został legatem a latere. Był jednym z założycieli akademii Humorystów. Umarł w Rzymie r. 1629. Słynął jako prawnik, archeolog i wierszopis. Z licznych jego dzieł godne są wzmianki: Cai Institutionum fragmentu cum commentario (Wenecyja 1600); rozprawy: O syklach samarytańskich; O religii w Szkocyi; Przekład psalmów pokutnych wierszem łacińskim i włoskim i t. d. L. R.

Aleatico, wino toskańskie, aromatyczne i słodkie, z winogron muszkatołowych, zaprawiane gotowanym moszczem i rumem.

Alecsandri (ob. Alexandri Bazyli).

Alecz (Aletsch), ogromny lodowiec w kantonie Wallis w Szwajcaryi, niedaleko wsi tegoż nazwiska, na południe góry Jungfrau, długi na 4 mile, od północy ku południo-zachodowi i południu-wschodowi rozciąga się na przeszło 20 godzin drogi między Grimzlą i Gemmi. Na wschodnim grzbiecie Aleczu, na 4,550 stóp nad powierzchnią morza, znajduje się jezioro Alecz, wpadające częścią do Viesch, częścią w podziemne groty lodowe. Wierzchołek całej góry nazywa się Aletschhorn.

Alegam, syn najstarszy Ibrahima, cara kazańskiego, po śmierci ojca r. 1486 przez Tatarów ogłoszony jego następcą. Rozgniewany tém car Iwan III Wasilewicz, wysłał przeciw niemu wojsko pod dowództwem Daniela Chołmskiego, który zdobył Kazań, cara wziął w niewolę i odesłał do Moskwy, a w jego miejsce osadził na tronie kazańskim Mehmet-Amina, młodszego syna Ibrahima. Alegam z dwiema żonami zesłany do Wołogdy, umarł tam jako jeniec. Iwan po zdobyciu Kazania przybrał tytuł monarchy Bułgarskiego.

Alegambe (Filip), rodem z Bruxelli, wstąpił do zakonu Jezuitów w Palermo r. 1613, uczył się teologii w Rzymie, był professorem filozofii w Gratz. Zamieszkawszy ostatecznie w Rzymie, obok innych licznych czynności, pomnożył i uzupełnił dzieło Ribadeneiry o pisarzach zakonu jezuickiego, wydane roku 1608, i ogłosił je drukiem w Antwerpii r. 1643. Umarł w Rzymie 1652. Dzieło powyższe, powiększone przez Natanaela Sotvella, tak własnemi, jako też późniejszemi samegoż Alegambego dodatkami, wyszło r. 1676 w Rzymie, pod napisem: Bibliotheca Scriptorum Societatis Jesu (in folio, stronnic przeszło tysiąc). Znajdują się tu bijografije wszystkich pisarzy zakonu Jezuitów do r. 1675, a w tej liczbie i polskich, z wyliczeniem ich dzieł. Z tego powodu Biblijoteka wspomniona uważaną być może za materyjał do historyi literatury polskiej.

Aleipty (po grecku Aleiptai), tak nazywali się u starożytnych Greków ci, którzy po gimnazyjach namaszczali oliwą atletów. Atleta wyprężał przy tej czynności muszkuły i wstrzymywał oddech, żeby ciało jego silniejszy stawiało opór rękom aleiptesa. Pierwsze to namaszczenie miało na celu zapobieżenie podczas ćwiczeń gimnastycznych potom, a tém samém zbytniemu zmęczeniu; po walce zaś namaszczano atletów powtórnie, żeby natężone członki uspokoić i orzeźwić. Następnie atleta kąpał się, przyczém ciało jego szczotkami oczyszczano z kurzu, potu i oliwy. Aleipty zalecali atletom cały sposób zachowania się, nieraz nawet przewodniczyli ich walkom. — U Rzymian zwano Aliptami niewolników, którzy panów swoich w kąpieli tarli szczotkami; — w palestrze część gmachu, w której aleipty odbywali swa czynność, zwała sie aleipterion.

Alej, rzeka w Syberyi; bierze początek w okręgu Bijskim, z odnogi gór Tygireńskich śnieżnych i wpada w okręgu Barnaulskim do rzeki Ob. Długość jej wynosi 505 wiorst, szerokość od 25 do 46 sążni; głębokość od ½ do 3½ łokci