była w posiadaniu plemion celtyckich, pomiędzy któremi wkrótce osiedliły się pokolenia germańskie, zkąd otrzymała nazwę Germania prima. Roku 496 podbił ją Klodoweusz, król Franków i Alzacyja wcieloną została do królestwa Austrazyi (ob.). W VII stuleciu występuje ona jako księztwo udzielne, pod rządami rodziny Etichonów, domyślnych protoplastów domu habsburgskiego. Później panowali tu z tytułem landgrafów najprzód hrabiowie von Werth, dalej hrabiowie von Oettingen, którzy to ostatni posiadłość swą odprzedali biskupowi strasburgskiemu. Stawszy się następnie dzierżawą domu austryjackiego, Alzacyja r. 1469 została zastawioną Karolowi Śmiałemu, księciu Burgundyi i odtąd prowincyja ta kilkakrotnie zastawiana i wykupywana, stała się w ręku linii austryjackiej dogodnym środkiem frymarczenia, ilekroć zachodziła potrzeba otrzymania pieniędzy. Po śmierci arcyksięcia Leopolda (r. 1632) Szwedzi, pod dowództwem Bernarda księcia wejmarskiego, kraj ten zajęli, a pokojem westfalskim (r. 1648) syn Leopolda odstąpił go ostatecznie Francyi, za wynagrodzeniem 3 mil franków. Roku 1697 pokój ryswicki zatwierdził to ustąpienie, z wyjątkiem kilku okręgów, które zagarnęła dopiero rewolucyja francuzka.
Alzog (Jan), doktor teologii, professor exegezy i historyi kościelnej w arcybiskupiém seminaryjum poznańskiém, wydał w języku niemieckim: Historyję powszechną Kościoła, której według piątego wydania niemieckiego, mamy dwa tłómaczenia na język polski, jedno przez Joannę z P. Belejowskę (Warszawa, 1855, tomów 6), drugie przez ks. J. W. Sch. Piar., przejrzane, poprawione i uzupełnione przez ks. Stanisława Krasińskiego, obecnie biskupa dyjecezalnego wileńskiego (Petersburg, 1855, nakładem B. M. Wolfa, druk, w Warszawie, tomów 6). Też Historyję przełożył na język francuzki ks. Goschler, tłómacz niemieckiej encyklopedyi katolickiej, doktorów Welte i Wetzer, wydawanej w Paryżu od r. 1858, pod tytułem: Dictionnaire encyclopédique de la Théologie catholique, we 25 tomach, tudzież Historyi objawienia biblijnego przez Haneberga.
Ałacza, nazwisko rodu kirgizkiego, należącego do pokolenia Baiuły mniejszej hordy (ob. Ałczyn). Kirgizy, u których w całém znaczeniu zachowuje się życie patryjarchalne, w ogóle dzielą się na rody (ru), a te na oddziały (tajfa) i pododdziały, i tak do nieskończoności np. Dżchał-bajfy miał 12 synów, z których najstarszy Manutau i t. d. ród więc nazywa się Dzchałbajliński, a oddziały od imienia synów, np. Manutauski, Serakliński i t. d. A ponieważ Manutau był najstarszym synem, więc jego oddziałowi należą się wszystkie honory i potomkowie młodszych braci z wielkim są szacunkiem dla potomków Manutaua, tak, że nawet w ich obecności usiąść nie śmieją.
Aładjin albo Oładjin, nazwisko domu szlacheckiego w Rossyi, rozdzielonego na dwie gałęzie: jedna z nich wzięła początek od Lwa, przezwiskiem Aładja albo Oładja, który z księztwa Smoleńskiego przesiedlił się w Moskiewskie. Diczko Aładjin, w r. 1495 należał do orszaku córki wielkiego księcia Moskiewskiego Heleny, w czasie jej podróży do Wilna, dla poślubienia Alexandra, wielkiego księcia Litewskiego. Druga gałęź tegoż domu miała pochodzić z Polski; lecz o niej żadne nie dochowały się wiadomości.
Aładzuchar, farba, której w garbarniach na Rusi ormiańscy safianicy używali.
Ałaj-bek, dowódzca kilku bołuków, czyli pułków wojska lenniczego w Turcyi, obowiązanych do stawienia się w razie wybuchu wojny. Ałaj-bek w randze następuje zaraz po sandżak-beku.
Ałaktu-kul. W stronie północno-wschodniej od jeziora Bałchasz, w odległości wiorst około 300, znajdują się dwa jeziora: bliższe Sassyk czyli Ałaktu--
