czenia swojego nabiera dopiero przeciwstawieniem innego wyobrażenia, a więc nie zawisła bynajmniej od pewnej, oznaczonej liczby ziarnek.
Acetometr. Narząd używany do próbowania mocy octu, a zarazem wykazania ilości kwasu octowego w nim zawartego. Jest to rurka szklanna z podziałką liczbami oznaczoną, do której wlewa się ocet, troszką wyciągu lakmusowego, na czerwono zabarwiony. Następnie dolewa się wody, w której rozpuszczono pewną ilość węglanu potażu, tak długo, aż płyn przybierze barwę błękitną. Ilość zużytego rozczynu soli potażowej wskazana podziałką, oznacza stopień mocy próbowanego octu.
Acetony. Nazwiskiem tém oznaczamy grupę ciał, których typem pierwotnym jest Aceton. Każdy jednozasadowy kwas wydaje odpowiedni Aceton i tak np. kwas octowy wydaje Aceton; kwas masłowy, butyron; kwas waleryjanowy, waleron i t. d., kwasy zaś wielozasadowe, zdaje się, nie wydają Acetonów. Acetony powstają przez destylacyję suchą (ob.) soli obojętnych kwasów organicznych, z alkalijami, lub ziemiami alkalicznemi; w skutek czego sole kwasów organicznych rozkładają się: na węglany, które pozostają w naczyniu destylacyjném, i na odpowiednie Acetony, które ulatują i w dobrze ziębionych odbieralnikach zbierają się, zwykle w postaci cieczy, rzadziej ciał stałych. Rozkład jednak wspomnionych soli działaniem wysokiej temperatury nie jest tak prosty, gdyż obok tego tworzą się jeszcze i inne produkta gazowe, które ulatują, i ciekłe, które otrzymane Acetony zanieczyszczają. Prawdopodobnie Acetony są aldehydami (ob.) w których 1 atom wodoru został zastąpiony rodnikiem alkoholu (ob.) o jeden stopień niższego. Według tego pojęcia zwykły Aceton, którego wzór empiryczny jest C₆H₆O₂ mieć będzie skład t. j. będzie aldehydem w którym 1 jedn. wodoru przez metyl został zastąpiony. Aceton otrzymuje się najłatwiej przez suchą destylacyję w naczyniach żelaznych octanu baryty, albo octanu ołowiu zmieszanego z wapnem. Zebrany w odbieralniku surowy Aceton, przez stosowne oczyszczenie wydaje ciecz bezbarwną, łatwo lotną, przenikającego zapachu i palącego smaku; która się łatwo zapala i daje płomień żółty u dołu nieco błękitny, mało kopcący. Aceton jest jedną z części składowych octu drzewnego (ob.), używa się w medycynie. T. C.
Acetosa (Acqua). O pół mili od Rzymu za bramą miasta zwaną Porta del Popolo nad brzegiem rzeki Tybru, niedaleko mostu zwanego Ponte Milvio, znajduje się źródło wody mineralnej które w wieku XVI jako skuteczne w wielu chorobach było już znaném. Woda ta ma smak kwaśno-słony, temperaturę +13°: w składzie swoim zawiera wielką obfitość gazu kwasu węglowego, a także chlorek sodu, wapnu i magnu, oraz siarczan i węglan sody, magnezyi i wapna. — Zalecaną jest w złem trawieniu pochodzącém z wielkiej obfitości szlamu, w zatwardzeniu gruczołów limfatycznych, w guzach artrytycznych i w cierpieniach dróg moczowych. Używa się wewnętrznie i zewnętrznie w postaci kąpieli zwyczajnych i nastrzykiwanych, przy zachowaniu tej ostrożności, ażeby woda brana na kąpiel nie była grzaną, boby straciła wolny kwas węglowy w niej zawarty, lecz woda gorąca winna być do niej domieszywaną. Dr. L. S.
Acetyl, (Liebig, Gerhardt). Jest to rodnik kwasu octowego (ob.), ale nazwiskiem tém jedni chemicy, jak Liebig i wielu chemików niemieckich, oznaczają rodnik nie zawierający tlenu C4H3; — Gerhard zaś i stronnicy jego, odmawiając gruppie C4H3 charakteru pierwiastku organicznego, acetylem nazywają rodnik tlen zawierający C4H3O2. Dla uniknienia zatém pomyłek, drugi nazwano acetoil (Natanson), acetoxyl (Kolbe), othyl (Williamson). Dotychczas żaden z tych
