są to istoty pochodzenia wyższego, upadłe i uwięzione w ciałach materyjalnych, skutkiem ich żądz zmysłowych. Skoro demiurgos spostrzegł, że świat który on stworzył według pomysłów boskich, oddala się coraz więcej od typów niebieskich, prosił Boga najwyższego o zesłanie Sotera albo Zbawiciela, a ten, to jest Chrystus, zstąpił w ciele nadpowietrzném albo eteryczném, które złożył po swém wniebowstąpieniu. Są w Biblii, podług Apellesa, rzeczy zmyślone, kłamstwa; inne zaś przeciwnie, biorą początek od demiurga, natchnionego przez Sotera. Apelles twierdził także, że można bydź zbawionym w każdém wyznaniu religijnym, byle wierzyć w Chrystusa i wykonywać dobre uczynki. Żył on w przyjaźni czysto duchowej z dziewicą Filomeną, i uważał ją za natchnioną i prorokinię. Zwollennicy zasad Apellesa zwani byli Apellitami. L. R.
Apellici, ob. Apelles gnostyk.
Apellman (Wilhelm), początkowo dowódzca piechoty, pod buławą Stanisława Żółkiewskiego, w wyprawach do Moskwy i do Wołoszczyzny. Mąż znamienitych zdolności, mianowany następnie admirałem floty polskiej na morzu Baltyckiem. W roku 1626 gdy flota szwedzka z jedenastu okrętów złożona, port gdański w oblężeniu trzymała: Apelman w miesiącu Grudniu, rozstawiwszy ku pomocy w potrzebie, okręty zbrojne Gdańszczanów, flotę polsko-królewską na morze przestronne wywiódł, i tak natarczywie na szwedzkie okręty uderzył, iż dwa z nich zabrał, jeden zatopił, inne uszkodzone do portu Pilawskiego schronić się musiały. Sam admirał szwedzki poległ w tej bitwie. Więcej byłby Apelman dokazał, gdyby była Hiszpanija nadesłała obiecany posiłek, na żołd majtków i wojska, które Zygmunt III z własnej utrzymywał szkatuły. K. Wł. W.
Apenniny, łańcuch gór przerzynający Włochy w całej ich długości, należący do systemu Alp, od których odłącza się w skupieniu Col di Tenda, u źródeł rzeki Tanaro. Główne jego pasmo pod nazwą Apenninów liguryjskich, okrąża zatokę genueńską tuż po nad morzem; zwraca się potem bardziej ku wschodowi, przybierając miano Apenninów etruskich, i bieży ku południo-wschodowi, nazywane kolejno Apenninami rzymskiemi, Abruzzami (ob.) i Apeninami neapolitańskiemi; w południowych nareszcie Włoszech, skręca się ku zachodowi i przebiegłszy pod mianem Apenninów kalabryjskich półwysep tegoż nazwiska, wkracza do morza w cieśninie messyńskiej i wynurza się znów w Sycylii na brzegu jej północnym. Nowsi geografowie dzielą jeszcze Apenniny: 1) na północne, od Col-di-Tenda aż do wąwozu Borgo-San-Sepolero, niedaleko Arezzo; 2) na środkowe, aż do doliny Pescary w Abruzzach; 3) na południowe, aż do przylądka Spartivento i 4) na insularne czyli sycylijskie. Łańcuch Apenniński w miejscach, gdzie zbliża się do brzegów, po większej części stromo jest ścięty, w środkowych zaś Włoszech roztacza się w tarasowate płaskowzgórza. Główne ich pasmo w całym swym przebiegu, oddziela rzeki wpadające do Adryatyku, od uchodzących do morza Tyreńskiego; z ostatnich najważniejsze są: Arno, Tybr, Garigliano i Volturno. Średnia wysokość całego łańcucha wynosi około 4,000 stóp, w Abruzzach atoli podnosi się do 6,800 stóp. Z główniejszych szczytów Apenninów wymieniamy: Monte-Cavallo (8,934 st.), Monte-Velino (7,684 st.), Monte-Cimone (6, 500 st.) Monte-Amaro (8,550 st.) i Pizzo di Case w Sycylii (6,150 st.). Przez wierzchołki ich prowadzi w różnych punktach 13 dróg, w ogólności niedogodnych i mało uczęszczanych. Gór utwór składa się głównie z wapienia formacyi juraicznej, nad którym rozpościerają się warstwy piaskowca i marglu, z licznemi skamieniałościami. Apenniny obfitują w marmur, którego niewyczerpane zasoby zawierają szczególniej Apenniny rzymskie i neapolitańskie, gdzie często także napotkać można utwory wulkaniczne, jak np. jeziora
