Encyklopedyja powszechna (1859)/Apelles gnostyk
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom II |
| Rozdział | Apelles gnostyk |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Apelles, był najsłynniejszym uczniem gnostyka Marcyjona; żył i nauczał długi czas w Rzymie, około połowy II wieku, gościł później czas niejaki w Alexandryi i nauczył się tutaj gnozy egipskiej. Ztąd wynikło, że zaniechał nauki Marcyjona i zastąpił ją osobnym systematem, dość podobnym do zasad Walentyna. Usiłował, równie jak ten ostatni, obalić dualizm. Wprawdzie Stwórca świata albo demiurgos, jest także dla niego Eonem niższym; ale ten Eon działa pod wpływem Eona wyższego, Sotera albo Chrystusa, od którego bierze pomysły boskie, które urzeczywistnić miało stworzenie. Dusze, według niego, są to istoty pochodzenia wyższego, upadłe i uwięzione w ciałach materyjalnych, skutkiem ich żądz zmysłowych. Skoro demiurgos spostrzegł, że świat który on stworzył według pomysłów boskich, oddala się coraz więcej od typów niebieskich, prosił Boga najwyższego o zesłanie Sotera albo Zbawiciela, a ten, to jest Chrystus, zstąpił w ciele nadpowietrzném albo eteryczném, które złożył po swém wniebowstąpieniu. Są w Biblii, podług Apellesa, rzeczy zmyślone, kłamstwa; inne zaś przeciwnie, biorą początek od demiurga, natchnionego przez Sotera. Apelles twierdził także, że można bydź zbawionym w każdém wyznaniu religijnym, byle wierzyć w Chrystusa i wykonywać dobre uczynki. Żył on w przyjaźni czysto duchowej z dziewicą Filomeną, i uważał ją za natchnioną i prorokinię. Zwollennicy zasad Apellesa zwani byli Apellitami. L. R.
