a przeto zaraz po niém królestwo Antychrysta. Następni kommentatorowie Apokalipsy bardzo wiele z Andrzeja przepisywali. Wyszedł pierwszy raz ten Kommentarz z przekładem łacińskim Teodora Peltana, w r. 1519 (e typogr. Hier. Commelini); sam zaś przekład tenże przedrukowany w Ingolszt. 1574, w Bibliotheca Patrum (ob.) i między kommentarzami św. Chryzostoma na Nowy Test. (Opera S. Joan. Chryzost. ed. Commelini 1596, et Frontoni Ducaei, Francof. 1723). Ob. Ch. F. Matthaei, Apocal. Joannis graece et lat. przedmowę. X. W. K.
Andrzej Dalmata, zak. św. Dominika, arcybp podobno kraiński, w Karyntji (Craynensis, Carnensis, Cyairrensis), poseł cesarza niemiec. przy Sykstusie IV (ok. r. 1480). Papież ten z początku polubił Andrzeja i prawdopodobnie przyrzekł mu kardynalstwo, lecz gdy obietnica się sprawdzała, Andrzej począł o Papieżu źle mówić, za co z poselstwa zrzucony i do więzienia w Rzymie wtrącony został. Wyzwoliwszy się ztamtąd, po 2 latach, w Niemczech znów przeciw Sykstusowi wystąpił i zaczął do Bazylei sobór zwoływać, udając się za kardynała, którym nigdy nie był. A gdy w Bazylei nie przestał swych skarg i obelg na Papieża, cesarz Frydrych III skazał go na wieczne więzienie w tém mieście. Nie pomogło nic odwoływanie (w Stycz. 1483 r.); Andrzej w więzieniu życie skończył (ob. współczesnego Andrzejowi, Sigismundi Fulginatis Historiam ap. Fabricium, Bibl. lat. med. ed. Florent. 1868. I. 88). Kilka pism jego, w powyższej tendencji, wydał Jan Henr. Hottinger w Historia ecclesiast. saec. XV. Tiguri. 1654, in appendice. X. W. K.
Andrzej Kreteński, ur. w Damaszku, zakonnik w Jerozolimie, potém djakon i opiekun sierot (orphanotrophus) w Konstantynopolu, wreszcie arcybiskup na wyspie Krecie. Prawdopodobnie żył ok. r. 680, chociaż inni mieszczą go w VIII w. Różne jego mowy kościelne wydał Combefis (osobno, Paris. 1614. f. i w Auctarium novum Biblioth. Patrum, Paris. 1648 t. I) i De computo Paschali książkę, Petavius, w dziele De doctrina tempor. t. III. X. W. K.
Andrzej I, król węgierski, 1046—1061, krewny króla Stefana św., osadzony na tronie w skutek rokoszu podniesionego przez Madziarów przeciwko panowaniu cudzoziemców, pod królem Piotrem I i jego niemieckim zwierzchnikiem Henrykiem III. Pod dowództwem Vatha z Banyum, napadli Węgrzy na biskupów, księży i zakonników cudzoziemskich i wymordowali ich, za zgodą Andrzeja i jego brata Leventy. Św. Stefan dokonał nawrócenia Węgrów na chrześcjaństwo, przy pomocy niemieckiego i włoskiego rycerstwa. Powstanie wybuchło, celem zwolnienia Węgier od przemocy Niemców wtedy właśnie, kiedy Henryk III udał się do Rzymu, dla uśmierzenia schizmy Benedykta IX, Sylwestra III i Grzegorza VI. Celem powstania było powrócenie do pogaństwa i dawnego barbarzyństwa. Król Piotr, wskutek utraty jednego oka, umarł, trzech biskupów zginęło zamordowanych; zdawało się, że krwawe napady, które, do bitwy Lechfeldskiej, sąsiednim krajom, a szczególniej Niemcom tak ciężko dały się we znaki, na nowo się rozpoczną. Celem podtrzymania chrześcjaństwa i uśmierzenia Węgier, ruszył przeciwko nim sam Henryk III, a później, za jego namową, Brzetysław, książę czeski. Celem odzyskania Węgier dla Kościoła, a więc i dla całej chrześcjańskiej Europy, udał się na brzegi Dunaju i Cissy sam Papież Leon IX, powołany przez króla Andrzeja w 1052. Jakkolwiek nie udało się mu powrócić rzeczy do stanu, w jakim były
