dzy je jeszcze za życia autora zbierali i dla polszczyzny radzi czytali.“ Grammatyk nasz Kopczyński skarbcem go, co do polszczyzny, nazywał. Cf. Karol Mecherzyński, Historja wymowy w Polsce 1, 325—389. N.
Birrus był rodzaj płaszcza albo kapoty, przywdziewanej na tunikę a czasami nawet na togę; niekiedy zapinanej na piersi, a niekiedy swobodnie zwieszonej. Birrus stanowił najprzód część ubioru wojskowego, i wówczas był krótki i obcisły; lecz przyjęty później w życiu cywilném, przedłużony i zamieniony został na rodzaj okrycia, osłaniającego od wiatru i deszczu. W tym celu birrus był robiony z wełny grubej, najprzód koloru naturalnego, a później białego. Następnie ubiór ten zamienił się na zbytkowy, różnokolorowy. Zakonnicy egipscy, jak mówi Kassjan, De coenob. instit. lib. 1 cap. 7: „Birrorum pretia ambitionemque declinant.“ Pobożni chrześcjanie na tej szacie nosili krzyż wyszyty. Duchowni nosili birrus czarny, albo szary, choć prawdopodobnie częściej czerwony. Szata ta miewała dodawany wielki kaptur, spiczasto zakończony. Niektórzy sądzą, że birrus dał początek dzisiejszemu mucetowi (ob.). Ztąd też pewno Baronjusz (an. 261) sądzi, że to było ubranie właściwe biskupom; zdaje się jednak rzeczą pewniejszą, że używali jej nietylko klerycy, ale nawet i laicy (Du Cange, ad voc. Birrus). Cf. Martigny, Diet. d. antiq. chr. N.
Biskop (Biscopus), św. opat, zwany pospolicie Benedyktem, po angielsku Bennet Biscop (d. 12 Stycz.); ur. ok. r. 628 ze znakomitej rodziny w Nortumberland; wychowany na dworze królewskim. Służył najprzód wojskowo; lecz w 25 lub 30 roku życia opuścił żołnierkę, a został zakonnikiem reg. św. Benedykta. Życie jego upłynęło na pielgrzymkach do Rzymu i do sławniejszych klasztorów benedyktyńskich za granicą. Z Rzymu sprowadzał relikwje śś., księgi liturgiczne i dzieła ojców śś., z Lerinu zaś i innych klasztorów benedyktyńskich brał normę do urządzenia swego zakonu i szkół w Anglji. Założył dwa klasztory z kościołami, o 2 mile od siebie odległe: r. 674 w Weremouth (v. Wearmouth, łac. Wiremuth) pod tytułem św. Piotra, i następnie w Jarrow (v. Yarrow, monasterium Gerwicense) pod tyt. św. Pawła; do budowy i upiększenia ich sprowadzał robotników z Gallji, od których nauczyli się potém angielscy. Z tych klasztorów wychodzili uczeni i gorliwi kapłani, zasiadający biskupie stolice w Anglji. Biskop um. r. 703. Żywot jego opisał W. Beda (ob.) w Vitae quinque priorum abbatum Wiremuthen. et Gerwicensium, i w Histor. eccl. gent. Angl. ap. Mabillon, Acta ss. ord. s. Bened. saec. II, Bolland. Acta ss. 12 Januar. Cf. Lingard, Les antiquités de l’Église anglo-saxone. trad. par Cumberworth. Paris 1828 s. 144—147. Montalembert, Les moines d’occident, t. IV, Paris 1867 s. 425—487. X. W. K.
Biskup. I Nazwa. II Początek. III Władza. IV Prawa i obowiązki. V Przywileje. VI Wybór. VII Konsekracja. VIII Ustąpienie. IX Inne wyznania. — I. Biskupem nazywa się zwierzchnik kościelny, pełność władzy kościelnej w jednej djecezji wykonywający, wszakże z właściwą zależnością od głowy powszechnego Kościoła. Wyraz biskup (episcopus) pochodzi z greckiego ἐπίσκοπος, i znaczy nadzorcę (superinspector). W pierwszych czasach biskupi nazywali się także presbyteri, t. j. starsi, bo powszechnie byli w kapłaństwie najstarsi; zwali się też antistites, praepositi, pontifices, apostoli, apostolici. Nazywano ich i Papa, ale od VI w. nazwę tę tylko wyłącznie biskupowi rzymskiemu dawano. W pismach swych do VII w. tytułowali się servus servorum Dei, a od XII w. używają w aktach urzę-
