Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 634.jpeg

623

Freising.

uczony Aribo (ob.). Za wielkiego biskupa Atto (784—810) powiększyły się znacznie dochody kościoła katedralnego i szkoła katedralna zakwitła. Atto był obecnym na synodach, zwoływanych przez nowego arcybiskupa salcburgskiego Arno’na, i wspólnie z nim odprowadził Papieża Leona III z Paderbornu, gdzie Papież u Karola W. szukał schronienia, do Rzymu, i tam był obecnym na koronacji tegoż króla. Znakomity biskup Hitto (810—835) opowiadał gorliwie słowo Boże i katechizował podczas wizyt biskupich, założył szpital dla ubogich, opiekował się szkołą, katedralną. Jeden z uczniów tej szkoły, zakonnik Cozroh, spisał na rozkaz bpa Hitto darowizny poczynione kościołowi freisingskiemu, który to szacowny spis do dziś się zachowuje. Za uczonego następcy Hittona, Erchenberta (835—854), znajdujemy po pierwszy raz wzmiankę w pewnym akcie darowizny 845 r. o kanonikach katedralnych, odróżnionych od zakonników: „Cum consensu et cohibentia canonicorum et monachorum aliorumque fidelium in ipsa ecclesia degentium.“ Po pełnym zasług bpie Anno (854—875), który Papieżowi Janowi VIII posłał organy i organmistrzów, i po następcy jego Arnoldzie (875—883), zasiadł na stolicy biskupiej kanclerz Karola Grubego Waldo (883—906). Ten był obecnym na synodach w Moguncji 888 i w Tribur 895, otrzymał od cesarza Arnulfa 895 zarząd opactwa benedyktyńskiego w Moozburg, założonego przez księcia Tassylo II, wspierał sztuki i nauki (i tak np. kazał przepisać niemiecką Biblję Ottfryda z Weisenburga) i odbudował spaloną katedrę 903 r. Odtąd przez pół wieku spadały na biskupstwo freisingskie rozmaite nieszczęścia. Biskup Utto (906—907) poległ pod Presburgiem, wspólnie z innymi biskupami i panami bawarskimi, w bitwie z Węgrami. Po nim nastąpił niegodny Drakolf (907—926), który dobra kościelne zrabował w tym samym czasie, kiedy i Węgrzy klasztory i kościoły bawarskie burzyli, i książę bawarski Arnulf kościelne i klasztorne dobra swym żołnierzom porozdawał. Bp Wolfram (926—938) starał się zapobiedz złemu, i dla tego brał udział 932 r. na synodzie w Regensburgu i Dingelfingu; za S. Lamperta (938—957) zniszczyli Węgrzy całą Bawarję ogniem i mieczem, a we Freisingu tylko katedra od pożaru ocaloną została. Bp Lampert był wtedy na synodzie w Augsburgu 952 r. Po Po zwyciężeniu Węgrów, nastały lepsze czasy, a bpi Abraham, Gottschalk i Egilbert wszelkich dokładali starań, aby zagoić rany zadane ich djecezji. Abraham (957—993), mąż znakomity bystrością umysłu, nauką, odwagą i gorliwością, nauczyciel i pierwszy radca Henryka II, księcia bawarskiego, powiernik Judyty, matki Henryka, przywrócił swemi zabiegami djecezji utracone dobra. Lecz na nieszczęście wmieszał się w sprawę księcia Henryka przeciw krewnemu jego cesarzowi Ottonowi II i koronował go w Regensburgu 976 r. na króla, za co na wygnanie iść musiał; ale zdaje się, że po śmierci Ottona II znowu do Freisingu powrócił. Bibljoteka katedry freisingskiej, posiadająca w 1717 r. 300 manuskryptów, po części tysiącletnich, miała znaczną liczbę skryptów z czasów bpa Abrahama. Biskupi Gottschalk (993—1006) i Egilbert (1006—1039) otrzymali od cesarzy: Ottona III, Henryka św. i Konrada II znaczne darowizny dla swego biskupstwa. Ze śmiercią Egilberta znowu smutniejsze nastały czasy dla katedry freisingskiej, w skutek walki Henryka IV i V z Papieżami, które, jak na całe Niemcy, tak i na biskupstwo freisingskie sprowadziły wiele nieszczęść. Najprzód shańbił stolicę biskupią dumny i nieprzy-