Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/154

powtórnie i zatwierdził wybór Rudolfa Szwabskiego na króla niemieckiego. Walki polityczne, które Grzegorz VII do końca życia prowadził, nie przeszkodziły mu w wszechstronnej działalności kościelnej, której głównym celem było ukrzepienie karności kościelnej. W tym celu Grzegorz VII bezwzględnie zwalczał symonję i przeprowadzał celibat duchowieństwa, a zwołane przez niego sobory rzymskie w r. 1074 i 1075 uchwaliły surowe kary za symonję i łamanie celibatu. Umarł na wygnaniu w Salerno i umierając powiedział: Dilexi iustitiam et odivi iniquitatem, propterea morior in exilio („Miłowałem sprawiedliwość a brzydziłem się nieprawością, dlatego umieram na wygnaniu).

 Grzegorz VIII, papież przez 57 dni w r. 1187, po zdobyciu Jerozolimy przez sułtana Saladyna wzywał świat chrześcijański do nowej wyprawy krzyżowej.

 Grzegorz IX (papież 1227 — 1241), wybrany papieżem jako starzec 80-letni, okazał wielką energję w sporze z cesarzem Fryderykiem II, którego zmusił do pokoju w San Germano (1230), ekskomunikował go powtórnie i nie dożył końca sporu. Kanonizował św. Franciszka i św. Dominika i ogłosił zbiór dekretaljów, będący wówczas oficjalnym kodeksem prawa kanonicznego.

 Św. Grzegorz X (papież 1271 — 1276), zakończył zatargi papiestwa z cesarstwem, koronując w r. 1273 Rudolfa z Habsburga; zwołał w r. 1274 sobór do Lyonu, na którym uchwalono prawo o konklawe, regulujące wybór papieża.

 Grzegorz XI (papież 1370 — 1378), ostatni papież pochodzenia francuskiego. Rezydował w Awinjonie i na prośby św. Katarzyny Sienneńskiej powrócił do Rzymu. Był jednym z największych uczonych swego czasu.

 Grzegorz XII (papież 1406 — 1415). Jego pontyfikat przypadł na czas t. zw. wielkiej schizmy papieskiej, zakończonej na soborze w Konstancji w r. 1415.

 Grzegorz XIII (papież 1572 — 1585), założył i uposażył 23 seminarja, t. zw. Collegia nationalia, dla kształcenia kapłanów, między innemi Collegium Romanum czyli uniwersytet gregorjański w Rzymie. Dokładał starań około odrodzenia katolicyzmu w Anglji i Szwecji i około unji z Kościołem wschodnim. W r. 1581 wysłał jezuitę Possevini do Polski celem pośrednictwa między Stefanem Batorym a Iwanem Groźnym. Zreformował kalendarz bullą z 24 lutego 1582 (ob. Kalendarz).

 Grzegorz XIV, był papieżem od1590 do 1591 r.

 Grzegorz XV (papież 1621 — 1623), kanonizował św. Stanisława Kostkę, św. Ignacego Lojolę, św. Franciszka Ksawerego i św. Ludwika Gonzagę. W r. 1621 wydał obowiązujące przepisy co do wyboru papieża. W r. 1622 założył kongregację de propaganda fide.

 Grzegorz XVI (papież 1831 — 1846), walczył z rewolucją w krajach należących do Państwa kościelnego. Bronił praw Kościoła przeciw Prusom w sprawie małżeństw mieszanych i przeciw Rosji w sprawie unitów i Polaków pod zaborem rosyjskim.

 Grzegorz nazjanzeński, święty, ur. w r. 329, studjował w Cezarei, w Aleksandrji i w Atenach. Zaprzyjaźniwszy się z św. Bazylim przyjął chrzest w r. 357, został kapłanem a w r. 372 biskupem w Sazymie. W r. 379 powołany przez przeciwników Arjusza do Konstantynopola, zwalczał jego naukę z taką energją i wymową, że otrzymał tytuł „teologa“ a w r. 380 został patrjarchą. Brał udział w drugim soborze powszechnym w Konstantynopolu w r. 381, a wkrótce potem złożył godność i umarł jako pustelnik w r. 390. Jest jednym z ojców Kościoła greckiego i należy wraz z św. Grzegorzem niseńskim i św. Bazylim do „Trzech wielkich z Kappadocji“. Pozostawił mowy, listy i poematy, odznaczające się wytwornością języka i głębokością myśli. Jego mowę żałobną na śmierć św. Bazylego naśladował Bossuet w swej słynnej mowie pogrzebowej na śmierć księcia Kondeusza.

 Grzegorz niseński (z Nissy), święty, brat św. Bazylego Wielkiego, był od r. 371 biskupem w Nissie w Kappadocji. Wybitny mówca i gorliwy obrońca niceańskiego wyznania wiary, musiał w r. 375 uciekać przed arjanami, których zwalczał. W r. 379 wrócił na swoje stanowisko i zmarł w r. 394.