Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/214

wnuka Lamecha. Inne podania twierdzą, że dożył bardzo późnego wieku i zginął dopiero w czasie potopu. Potomkami Kaina mieli być Henoch, Irad, Mawiael, Matuzael i Lamech i jego synowie Jabel, Jubal i Tubalkain, którzy odziedziczyli po Kainie gwałtowność charakteru i rozwiązłość, co miało ściągnąć na świat karę potopu.

 Kainici, sekta gnostyków z II wieku, czcili Kaina, uważając go za syna Sofji (Mądrości), siły potężniejszej od Histery, matki Abla (ob. Gnostycyzm).

 Kajsiewicz Hieronim ks., ob. Zmartwychwstańcy.

 Kalendarz. Religja wywierała zawsze wielki wpływ na liczenie czasu, bo chociaż święta religijne nie wytworzyły kalendarza, ale nadawały mu sankcję religijną przez uświęcanie pewnych okresów pracy ludzkiej, zależnych od perjodycznych zjawisk natury, jak wschód i zachód słońca, zmiany księżyca i pory roku. Kalendarz chrześcijański powstał ze staro-rzymskiego, zreformowanego przez Juljusza Cezara w r. 45 przed nar. Chr. i zwanego stąd kalendarzem juljańskim. Ponieważ długość roku słonecznego, przyjęta w kalendarzu juljańskim, była większa od rzeczywistej o 11 minut 14 sekund, z których w ciągu 128 lat tworzyła się doba, powstał błąd w liczeniu czasu, wynoszący w ciągu 1257 lat (od soboru nicejskiego do reformy gregoriańskiej) 10 dni nadliczbowych. Błąd ten usunął papież Grzegorz XIII bullą z 24 lutego 1582 r. w ten sposób, że po dniu 4 października 1582 r. usunięto 10 dni, oznaczając dzień następny jako dzień 15 października „nowego stylu“. Dla zapobieżenia rośnięciu nadal błędu juljańskiego postanowił Grzegorz XIII, aby co każde 400 lat usuwano po trzy dni. Z tego powodu różnica między kalendarzem juljańskim a gregoriańskim, która wynosiła w XVI w. dni 10, wzrosła w wieku XX do 13 dni. Kalendarz gregoriański przyjęto zaraz po jego wprowadzeniu we Włoszech i w Polsce (1582), w Hiszpanji i Portugalji a następnie we wszystkich innych krajach katolickich. Protestanckie Niemcy wzbraniały się przyjąć reformę papieską i na zgromadzeniu „stanów ewangelickich“ w r. 1699 postanowiły wprowadzić od r. 1700 własny kalendarz przez opuszczenie 21 dni. Wskutek tego powstało takie zamieszanie i gwałtowne spory, że wreszcie protestanci przyjęli w r. 1775 kalendarz gregorjański. Najdłużej w Europie opierała się przyjęciu jego Rosja i kraje, należące do Kościoła grecko-wschodniego. Obecnie przyjął go cały świat cywilizowany, nawet kraje niechrześcijańskie.

 Kalif, po arabsku „następca“, u mahometan tytuł najwyższego zwierzchnika duchownego i świeckiego, czyli następcy Mahometa. Od r. 1517 aż do r. 1924 nosił ten tytuł sułtan turecki (ob. Islam).

 Kalikst. Było trzech papieży tego imienia:

 Kalikst I, papież od 217 do 222 r., był pierwotnie zarządcą katakumb przy Via Appia w Rzymie, noszących dotychczas jego imię. Złagodził kary kościelne, wymierzane grzesznikom (późniejsze „kanony pokutne“), za co zwalczał go Tertuljan i Hipolit.

 Kalikst II (1119 — 1124) Gwido hr. Burgundji, zanim został papieżem, był arcybiskupem w Vienne i legatem papieskim we Francji. Jako papież zakończył trwającą lat kilkadziesiąt wojnę o inwestyturę między papiestwem a cesarstwem, zawierając w r. 1122 z cesarzem Henrykiem V konkordat w Wormacji, zwany paktem kalikstyńskim, zatwierdzony przez sobór lateraneński w r. 1123.

 Kalikst III (1455 — 1458). Wobec niebezpieczeństwa najazdu Turków, którzy w r. 1573 zdobyli Konstantynopol, starał się bezskutecznie o zwołanie wyprawy krzyżowej. Zarzucają mu nepotyzm.

 Kalikstyni, ob. Husyci.

 Kalinowcy, ob. Rosyjskie sekty.

 Kalwarja, ob. Golgota.

 Kalwaryści i kalwarystki. 1) Kongregacja kapłanów z góry Kalwarji, założona we Francji w r. 1633 dla rozszerzania wiary katolickiej, zatwierdzona w r. 1650 przez Ludwika XIII, zniesiona przez rewolucję. 2) Kongregacja żeńska „Córek z góry Kalwarji“, zgromadzenie szpitalniczek, zał. w Genui w r. 1619 przez Wirginję Centurione, zajmuje się pie-