Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/293

organizacji tych misyj i osłabiają, rezultat ich prac.

 Misjonarze i towarzystwa misyjne katolickie. Kongregacje i stowarzyszenia, poświęcające się pracom misyjnym, są: I. Misjonarze, zwani „Consolata“ w Turynie, kongregacja założona w r. 1900, misjonarze św. Franciszka Salezego (zał. 1838), misjonarze Jezusa i Marji (ob. Eudyści), misjonarze józefici w Meksyku (zał. 1872), misjonarze od Krwi Przenajśw. (zał. 1815), misjonarze Matki Bożej Afrykańskiej (ob. Biali ojcowie), misjonarze Matki Bożej de la Salelle (zał. 1852), misjonarze Najśw. Serca Jezusa (1854), misjonarze N. Marji P. w Lourdes (1830), Synowie Niepokalanego Serca Marji (1848), Synowie Serca Jezusowego z Werony (1867), misjonarze św. Wincentego a Paulo (ob. Lazaryści i Misjonarze w Polsce).
 II. Stowarzyszenie misyj afrykańskich w Lyonie (1856), Stowarzyszenie Misyj zagranicznych św. Piotra i Pawła w Rzymie (1867), Towarzystwo misyj zagranicznych w Medjolanie (1850), Towarzystwo misyj zagranicznych w Paryżu (1663) i Zgromadzenie misyj zagranicznych w Mili Hill (1866).

 Misjonarze w Polsce (Congregatio presbyterorum saecularium Missionis), kongregacja księży świeckich, założona przez św. Wincentego a Paulo (ob. Lazaryści). Sprowadziła ich do Polski w r. 1651 królowa Marja Ludwika, żona Jana Kazimierza, i nadała im probostwo w Sokółce na Litwie, gdzie miała prawo patronatu. W r. 1653 otrzymali probostwo przy kościele św. Krzyża w Warszawie, gdzie w r. 1677 założyli własne seminarjum. W ciągu XVII w. założyli w Polsce i na Litwie 32 domy a biskupi polscy oddali im kierownictwo 20 seminarjów. Prócz seminarjum warszawskiego posiadali własne seminarja, t. zw. interna w Krakowie, Wilnie i Lublinie. Zakładali instytucje dobroczynne, szpitale i szkoły. Szpital Dzieciątka Jezus w Warszawie założył w r. 1756 misjonarz ks. Piotr Baudouin, w Krakowie zaś w r. 1876 utworzył misjonarz ks. Kazimierz Siemaszko zakład dla opuszczonych chłopców, który w ciągu 50 lat rozrósł się w dwa domy, w Krakowie i w Czernej, mieszczące przeszło 300 chłopców.
 Obecnie (1929) posiadają misjonarze w Polsce 10 domów (klasztorów), a mianowicie: trzy w Krakowie (na Stradomiu od r. 1686, na Kleparzu od r. 1861 i w Nowej Wsi od r. 1895), we Lwowie (1867), w Jezierzanach (1890), Odporyszowie (1906), Milatynie Nowym (1906), w Warszawie (1918), Pabjanicach (1919) i w Wilnie (1920). Misjonarze polscy pracują też w licznych parafjach polskich w Ameryce Północnej w Brazylji.

 Mistagog (grec. mystagogos), człowiek wtajemniczony w misterja greckie (ob. Misterja).

 Mistagogiczna teologja, właściwa Kościołowi wschodniemu, zajmuje się misterjami, czyli tajemnicami liturgji (służby bożej), tłumacząc szczegóły liturgiczne w sposób alegoryczny i symboliczny.

 Misterja. I. Misterja pogańskie, nazwa z greck. mysterion — tajemnica, obrzędy i ceremonje religijne, dostępne tylko dla wtajemniczonych. Każdy kult pierwotny, praktykowany w łonie rodziny, był dostępny tylko dla członków rodziny a w miarę powstawania wyższych związków społecznych, jak ród, szczep, naród, państwo, dla członków tych związków. Najdawniejsze z misterjów greckich, misterja eleuzyńskie, w czasie, gdy Eleuzis, miasto w Atyce, stanowiło samodzielne państwo, a mianowicie w VII w. przed Chr., były dostępne najpierw tylko dla członków rodu Eumolpidów, potem dla innych rodów eleuzyńskich, a gdy Ateny zagarnęły Eleuzis, stały się kultem państwowym ateńskim. W czasie „małych“ misterjów eleuzyńskich, które odbywały się na ateńskiem przedmieściu Agrai w lutym, przedsiębrano wtajemniczanie nowych członków (mystes) w tajemnice misterjów przez osoby do tego przeznaczone, zwane mistagogami (mystagogoi). Wielkie misterja eleuzyńskie odbywały się po zasiewach jesiennych w miesiącu boedromion (wrzesień). Ze świątyni Demeter i Kory w Eleuzis wynoszono świętości, wieziono je do Aten a stamtąd niesiono je w pochodzie, złożonym z kilku tysięcy „mystes“, do Eleuzis, gdzie przez kilka nocy od-