Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/317

sza (XI. 2 — 4) uczył Chrystus swoich uczniów (ob. Modlitwa).

 Okrużnicy i protiwokrużnicy, ob. Rosyjskie sekty.

 Oksfordzki ruch (Oxford-Movement), ob. Pusey Edward.

 Oktawa, ósmy dzień, w Kościele katolickim tydzień następujący po uroczystem święcie, aż do ósmego dnia po niem.
 Oktawę uroczystą święci Kościół po uroczystości Bożego Narodzenia, Trzech Króli, Niedzieli Wielkanocnej, Zielonych Świąt i Bożego Ciała. Oprócz tego są miejscowe święta z oktawami, jak np. św. Stanisława w diecezji krakowskiej, św. Wojciecha w diecezji gnieźnieńskiej i t. p.

 Okultyzm, dążność do naukowego zbadania rzeczy tajemnych. Ponieważ jednak poza sferą rzeczy już zbadanych istnieją jeszcze dwie sfery a mianowicie rzeczy takich, które dadzą się zbadać i takich, które leżą poza obrębem doświadczalności (ob. Metafizyka), okultyzm, który się mieni „nauką graniczną“ (ksenologją), może zachować charakter naukowy tylko wtedy, gdy zajmuje się zjawiskami, leżącemi na granicy między sferą rzeczy zbadanych a dających się zbadać, i gdy się posługuje metodą indukcyjną, formułując tezę na podstawie szeregu zbadanych zjawisk. Nie ma zaś tego charakteru wtedy, gdy umieszcza się na granicy dwóch ostatnich sfer, gdy wkracza w zakres rzeczy, usuwających się absolutnie z pod obserwacji i gdy dedukuje rzekomo fakty z pewnej tezy, zgóry powziętej, wymyślonej lub zapożyczonej (najczęściej z braminizmu). Wtedy bowiem z łatwością przeradza się w bezświadomą (lub umyślną) szarlatanerję i staje się czyto z powodu wadliwego urządzenia ludzkich zmysłów i instrumentów, mających je wspomagać, czyto z powodu niedostatecznej wiedzy, zwłaszcza w dziedzinie psychologji, ofiarą mylnych spostrzeżeń, złudzeń zmysłowych, halucynacyj, iluzyj, wizyj na tle chorobliwem, zjawisk rzekomej telepatji i telenergji, psychicznego dualizmu, transcendentalnego wymiaru czasu i przestrzeni i wszelakich pomysłów nowoczesnego gnostycyzmu. W ten sposób okultyzm, mający pośredniczyć między nauką ścisłą a religją i podający się za naukę i religję równocześnie, nie jest ani jedną, ani drugą. W Niemczech powstały zwalczające się nawzajem trzy główne kierunki okultyzmu: przyrodoznawczo-psychologiczny, spirytystyczny i teozoficzno-mistyczny. Dwa ostatnie, wymagające mniej naukowego przygotowania a najwięcej działające na wyobraźnię, znalazły licznych zwolenników także w Polsce.

 Oleje św. Namaszczenie oliwą lub balsamem w znaczeniu symbolicznem, znane u żydów i innych narodów Wschodu, przeszło do religji chrześcijańskiej (ob. Namaszczenie). Kościół katolicki używa przy ceremonjach religijnych olejów trojakiego rodzaju:
 1) Olej święty czyli olej katechumenów, używany przy udzielaniu sakramentu chrztu (ob.), przy konsekracji kościołów i ołtarzy i przy poświęcaniu wody do chrztu. 2) Olej chorych przy udzielaniu sakramentu ostatniego namaszczenia. 3) Olej, zwany chrysma (po grecku hagion myron), używany przy udzielaniu sakramentu bierzmowania. Święcenie olejów odbywa się w Wielki Czwartek a przechowuje się je w małych naczyniach srebrnych lub cynowych, opatrzonych napisami. W Kościele wschodnim szczególne znaczenie ma olej chrysma (myron), który mogą poświęcać tylko niektórzy przełożeni Kościołów autokefalnych, podczas gdy inne oleje może poświęcać każdy kapłan.

 Oliwetanie, benedyktyni z Góry Oliwnej (Congregatio Sanctae Mariae montis Oliveti), zgromadzenie zakonne reguły św. Benedykta, poświęcone nauce, założone z początkiem XIV w. w Monte Oliveto, zatwierdzone w r. 1348. Z końcem XIV w. zgromadzenie to liczyło przeszło 100 klasztorów we Włoszech i we Francji. Obecnie, prócz opactwa w Monte Oliveto, ma opactwa w Settignano pod Florencją, Seregno pod Medjolanem, przy kościele św. Franciszki Rzymianki na Forum Romanum w Rzymie i w Tanzenberg w Karyntji, nadto dwa prioraty i kilka